دسته: اختصاصی

لنج‌سازی سنتی که قرن‌ها ستون فقرات حمل‌ونقل دریایی جنوب ایران بوده، امروز در تقاطع سنت و فناوری قرار دارد. بازتعریف این هنر–صنعت با کمک دانش نوین، ضرورتی است که می‌تواند جان تازه‌ای به اقتصاد دریامحور کشور ببخشد.

رونق بوم‌گردی در مناطق ساحلی جنوب ایران، فرصتی مغتنم برای احیای مشاغل سنتی دریایی است؛ از صیادی و قایق‌سازی گرفته تا آشپزی محلی و راهنمایی گردشگران در تورهای دریایی.

لنج‌های چوبی خلیج فارس قرن‌هاست که به‌عنوان بازوان پرتوان تجارت سنتی میان ایران، امارات، عمان و هند عمل می‌کنند. این شناورهای بومی با قابلیت‌هایی ویژه، شبکه‌ای تاریخی از تبادل کالا و فرهنگ را میان ملت‌های حاشیه اقیانوس هند رقم زده‌اند.

لنج‌ها با بدنه‌های چوبی و هویت بومی خود، قرن‌هاست که نقش محوری در حمل‌ونقل دریایی و تجارت محلی در سواحل جنوبی ایران ایفا کرده‌اند. با وجود پیشرفت فناوری‌های نوین دریایی، همچنان جایگاه این سازه‌های سنتی در اقتصاد منطقه بی‌بدیل است.

اقامتگاه‌های بوم‌گردی در سواحل جنوب ایران، از قشم تا چابهار، با تلفیق معماری بومی، غذای محلی و تجربه‌های دریایی، به یکی از ارکان نوظهور گردشگری دریامحور بدل شده‌اند؛ ظرفیتی که اگر به‌درستی حمایت شود، می‌تواند چرخ اقتصاد جوامع محلی را به حرکت درآورد.

کارگاه‌های لنج‌سازی سنتی، سال‌هاست که با تکیه بر تجربه، مهارت و فرهنگ بومی به حیات خود ادامه داده‌اند، اما در سال‌های اخیر، مجموعه‌ای از چالش‌های اقتصادی، آن‌ها را تا مرز تعطیلی کشانده است؛ چالش‌هایی که بدون اصلاح ساختار حمایتی، به زوال یکی از میراث‌های ملی منجر خواهد شد.

با وجود ظرفیت‌های بی‌بدیل فرهنگی، اقتصادی و تاریخی لنج و لنج‌سازی سنتی در سواحل جنوبی ایران، نبود سیاست‌های حمایتی مشخص از سوی نهادهای متولی موجب افول تدریجی این میراث زنده شده است. حال آنکه با تدوین یک سیاست یکپارچه توسط وزارت میراث فرهنگی، وزارت صمت و سازمان شیلات، می‌توان این صنعت بومی را نه تنها احیا، بلکه به مزیتی رقابتی در حوزه گردشگری، اقتصاد محلی و دیپلماسی فرهنگی تبدیل کرد.

صنعت لنج‌سازی ایران با پشتوانه‌ای چندصد ساله، از ظرفیت‌هایی بالقوه برای تبدیل شدن به یک برند صادراتی برخوردار است؛ ظرفیتی که در صورت بهره‌برداری هدفمند، می‌تواند بازار کشورهای حاشیه خلیج فارس و شرق آفریقا را در حوزه خدمات فنی و ساخت لنج تحت تأثیر قرار دهد.

در شرایطی که ساخت لنج‌های چوبی به‌عنوان یکی از آخرین جلوه‌های زنده صنایع‌دستی دریایی ایران رو به افول است، نبود آموزش رسمی و ساختارمند برای انتقال دانش این صنعت به نسل جدید، تهدیدی جدی برای تداوم این میراث تاریخی به شمار می‌رود.

صنعت لنج‌سازی سنتی در جنوب ایران، یکی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی و صنعتی کشور است که امروز در معرض تهدیدهای جدی قرار دارد؛ از رکود اقتصادی و قاچاق سوخت گرفته تا ورود فناوری‌های جدید و بی‌توجهی نهادی.

لنج‌ها فقط شناورهایی برای حمل کالا یا صید ماهی نیستند؛ آن‌ها بخشی از خاطرات، آیین‌ها و سبک زندگی مردم جنوب‌اند. حضور لنج در بندر، صدای چکش در کارگاه‌های لنج‌سازی و نوای بدرقه‌ی آن در هنگام سفر، همه و همه روایتگر پیوند عمیق مردم با دریاست.

در شرایطی که لنج‌ها، نماد تاریخی تجارت و فرهنگ دریایی جنوب ایران، با تهدیدات فناورانه و اقتصادی روبرو هستند، ارائه مدلی برای توسعه پایدار این صنعت سنتی می‌تواند راهی نو برای حفظ میراث، رونق اقتصاد ساحلی و همسویی با تحولات فناورانه جهانی فراهم کند.

لنج‌سازی، هنری دیرپا و صنعتی بومی است که ریشه در خاک جنوب ایران دارد. قشم، لافت، بندر کنگ و بوشهر تنها شهرهایی نیستند که در امتداد آب‌های خلیج فارس جا خوش کرده‌اند؛ بلکه خاستگاه تمدنی هستند که در آن انسان با چوب، باد و دریا گفت‌وگو کرده است.

در دنیایی که گردشگری دریایی به یکی از پردرآمدترین صنایع تبدیل شده، کشورهای مختلف با احیای شناورهای سنتی خود، از دل تاریخ و میراث بومی، جاذبه‌ای نو برای گردشگران آفریده‌اند. این رویکرد، الگویی ارزشمند برای ایران در مسیر احیای لنج‌ها و رونق اقتصاد دریاست.