یکی از پیشنیازهای جدی برای موفقیت در تأمین مالی پروژههای دریایی، طراحی ساختارهای مالی متناسب با ماهیت این بخش است. ساختارهایی که نه تنها منابع مالی را تجهیز کنند، بلکه ریسکها را مدیریت کرده و مشارکت گستردهتری از بازیگران مختلف جذب نمایند.
نخستین اقدام، تأسیس بنیاد وقف توسعه دریایی است؛ نهادی مشابه بنیادهای وقف آموزشی یا درمانی که به جذب و مدیریت وقف در حوزههای دریایی بپردازد. این بنیاد میتواند موقوفات موجود در نهادهایی چون سازمان بنادر یا شیلات را نیز در خود متمرکز کرده و با تبدیل به احسن آنها، منابع مالی تازهای ایجاد کند.
گام دوم، تشکیل صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر اقتصاد آبی است. این صندوق با حمایت دولت و مشارکت صنایع و بانکها، میتواند بر روی استارتاپها و شرکتهای دانشبنیان فعال در حوزههایی چون رباتهای زیرآبی، اپهای گردشگری یا سامانههای هشدار جزر و مد سرمایهگذاری کند.
از سوی دیگر، راهاندازی یک شرکت تأمین سرمایه تخصصی دریاپایه ضروری است. این نهاد میتواند خدماتی چون طراحی اوراق، مشاوره در افزایش سرمایه، ادغام شرکتها یا تأمین مالی پروژههای دریایی را به صورت متمرکز انجام دهد. این تخصصگرایی منجر به خلق ابزارهای مالی متناسب با شرایط ریسک و ویژگیهای پروژههای آبی خواهد شد.
در زمینه مدیریت ریسک، پیشنهاد میشود صندوق بیمه حوادث و سوانح دریایی با پشتوانه دولت راهاندازی شود. این صندوق در صورت بروز بلایای طبیعی (مانند طوفان یا زلزله) خسارات سرمایهگذاران را جبران میکند و از این طریق انگیزه ورود بخش خصوصی به پروژههای ساحلی و فراساحلی افزایش مییابد.
در نهایت، مشارکت عمومی در پروژهها از طریق اوراق خرد نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بهطور نمونه، انتشار اوراق مشارکت یک میلیون تومانی برای ساخت اسکله صیادی یا بازار ماهی، علاوه بر تأمین مالی، باعث ایجاد حس تعلق در جامعه محلی و تضمین بهرهبرداری پایدار خواهد شد.
این ساختارهای مکمل، در کنار اقدامات قانونی و اجرایی، پازل تأمین مالی دریامحور ایران را تکمیل میکنند.