گردشگری دریایی یکی از رو‌به‌رشدترین شاخه‌های صنعت گردشگری در جهان است. در این میان، سواحل جنوبی ایران با برخورداری از خط ساحلی طولانی، تنوع فرهنگی و زیستی بی‌نظیر، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری دریامحور دارند. در سال‌های اخیر، شکل‌گیری و توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در این مناطق، چشم‌انداز تازه‌ای در رونق سفرهای ساحلی و دریایی ایجاد کرده است.
ساحل‌نشینی و بوم‌گردی؛ بازگشت به ریشه‌های فرهنگی
بوم‌گردی‌های ساحلی، بیش از آن‌که صرفاً محل اقامت باشند، فرصتی برای تجربه زیست بومی و درک فرهنگ مردمان ساحل‌نشین فراهم می‌کنند. در این فضاها، گردشگران با معماری سنتی خانه‌های جنوبی، آیین‌های بندرنشینی، غذاهای محلی بر پایه آبزیان، و حتی مهارت‌هایی چون گره‌زنی یا پارو زدن در قایق‌های سنتی آشنا می‌شوند. این تجربه‌های ملموس، نه‌تنها برای گردشگر جذاب است، بلکه موجب احیای هویت فرهنگی بومی نیز می‌شود.
در پیوند با دریا؛ گردشگری تجربه‌محور
آنچه بوم‌گردی‌های ساحلی را از سایر اقامتگاه‌ها متمایز می‌کند، دسترسی آسان به دریا و پیوند مستقیم با فعالیت‌های دریامحور است. بسیاری از این بوم‌گردی‌ها تورهای قایق‌سواری، بازدید از جزایر اطراف، صیادی تفریحی، آموزش طبخ غذای دریایی، و تماشای غروب در ساحل را به‌صورت ترکیبی در بسته‌های گردشگری خود گنجانده‌اند. این نوع طراحی خدمات، به گردشگری تجربه‌محور کمک کرده و اقامت را به بخشی از سفر تبدیل می‌کند، نه فقط مکانی برای خواب.
فرصتی برای رونق اقتصادی جوامع محلی
حضور گردشگران در اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مستقیماً به تقویت اقتصاد محلی می‌انجامد. از استخدام بومیان در نقش راهنما، آشپز یا مربی فعالیت‌های دریایی گرفته تا فروش صنایع‌دستی، خدمات حمل‌ونقل و مواد غذایی محلی، همه در زنجیره ارزش گردشگری دریایی قرار می‌گیرند. این اتفاق باعث ماندگاری منافع گردشگری در منطقه و جلوگیری از خروج سرمایه انسانی می‌شود.
چالش‌ها و ضرورت حمایت نهادهای مسئول
با وجود ظرفیت‌های بالای بوم‌گردی‌های ساحلی، این بخش با چالش‌هایی از جمله ضعف زیرساخت‌های دریایی، نبود آموزش‌های تخصصی ایمنی، دشواری اخذ مجوزهای گردشگری دریایی و نبود حمایت بیمه‌ای مواجه است. برای عبور از این موانع، لازم است که نهادهایی مانند وزارت میراث فرهنگی، سازمان بنادر، و مناطق آزاد با یک رویکرد منسجم، بوم‌گردی‌های دریامحور را به‌عنوان بازوی مردمی توسعه گردشگری دریایی به رسمیت بشناسند.
