|
نویسنده: شکیلا لشکری، سردبیر فانوس دریا |
شناورهای سنتی، بیش از آنکه وسیله‌ای صرفاً برای حمل‌ونقل دریایی باشند، حامل فرهنگ، هویت، و خاطرات ملت‌ها هستند. در بسیاری از کشورهای دارای پیشینه دریانوردی، این شناورها با تغییر کاربری و بازطراحی، به ابزاری برای توسعه گردشگری دریایی بدل شده‌اند. بازآفرینی این سازه‌های دریایی نه تنها میراث فرهنگی را حفظ کرده، بلکه فرصت‌های شغلی، درآمد پایدار و پیوند تازه‌ای میان سنت و صنعت گردشگری ایجاد کرده است.
نمونه‌های جهانی موفق
۱. ترکیه و احیای “گوِلت‌ها” (Gulet):
در سواحل غربی ترکیه، به‌ویژه در بدروم و مارماریس، کشتی‌های چوبی سنتی به نام “گوِلت” با طراحی داخلی مدرن، به تورهای لوکس دریایی تبدیل شده‌اند. این شناورها با حفظ ظاهر سنتی، به تجهیزات روز گردشگری دریایی مانند کابین‌های راحت، رستوران، وای‌فای و سیستم تهویه مطبوع مجهز شده‌اند. این صنعت سالانه میلیون‌ها یورو برای ترکیه درآمدزایی دارد.
۲. عمان و احیای “داو”ها:
در عمان، قایق‌های سنتی چوبی موسوم به “داو”، که زمانی در مسیرهای تجاری خلیج فارس تا آفریقا و هند تردد می‌کردند، امروزه به عنوان جاذبه گردشگری در مسیرهای توریستی دریایی استفاده می‌شوند. دولت عمان با ثبت داوها به‌عنوان میراث فرهنگی، و ارائه تسهیلات به مالکان سنتی، توانسته سنت را به مزیت اقتصادی بدل کند.
۳. هند و تجربه “Houseboat”ها در کرالا:
در ایالت کرالا در جنوب هند، قایق‌های سنتی حمل‌ونقل کالا که زمانی در شبکه‌ی رودخانه‌ای این منطقه فعال بودند، به خانه‌قایق‌های لوکس برای گردشگری تبدیل شده‌اند. این صنعت بیش از ۱۰۰ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده و کرالا را به یکی از مقاصد مهم گردشگری دریایی جهان بدل ساخته است.
آموزه‌هایی برای ایران
جنوب ایران، به‌ویژه استان‌های هرمزگان و بوشهر، گنجینه‌ای زنده از لنج‌های چوبی سنتی در اختیار دارد. با الگوبرداری از تجربیات جهانی، می‌توان این شناورها را با حفظ هویت بومی، برای تورهای دریایی، اقامت‌های سنتی روی آب، و حتی رستوران‌های شناور تجهیز کرد. چنین اقدامی، علاوه بر حفظ مهارت‌های در حال فراموشی لنج‌سازی، می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد گردشگری ساحل‌نشینان ایفا کند.
جمع‌بندی
تجربه کشورهایی چون ترکیه، عمان و هند نشان می‌دهد که پیوند میان سنت دریایی و صنعت گردشگری نه‌تنها امکان‌پذیر، بلکه بسیار سودآور است. احیای شناورهای سنتی با نگاهی نو، فرصتی کم‌نظیر برای ایران است تا از ظرفیت‌های مغفول‌مانده خلیج فارس، نه‌تنها برای تجارت، بلکه برای رونق گردشگری دریامحور نیز بهره گیرد. اکنون زمان آن است که لنج‌های ایرانی، این‌بار نه برای حمل کالا، که برای جابجایی خاطره و تجربه، بر آب‌های نیلگون خلیج فارس حرکت کنند.
