چین از اولین کشتی نفتی جذب‌کننده کربن رونمایی کرد؛ فناوری جذب کربن چیست؟

چین گامی مهم به‌سوی تولید نفت با حداقل آلایندگی برداشته است. این کشور اولین کشتی شناور تولید، ذخیره و تخلیه (FPSO) مجهز به فناوری جذب کربن را تکمیل کرده است که می‌تواند نقطه عطفی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای صنعت نفت دریایی باشد.

تحولی نوین در تولید نفت فراساحلی

در حالی که صنعت نفت و گاز تحت فشار فزاینده‌ای برای کاهش اثرات زیست‌محیطی خود قرار دارد، چین از یک فناوری نوآورانه برای کاهش آلایندگی حفاری‌های دریایی پرده‌برداری کرده است. این کشتی که توسط شرکت دولتی صنایع سنگین کشتیرانی اقیانوس کاسکو (COSCO Shipping Heavy Industry) توسعه یافته، به‌عنوان اولین FPSO در جهان شناخته می‌شود که نه‌تنها نفت تولید می‌کند، بلکه گاز دی‌اکسید کربن حاصل از فرآیندهای استخراج را نیز جذب و ذخیره می‌نماید.

این FPSO غول‌پیکر که ۳۳۰ متر طول دارد، قادر است روزانه ۱۲۰ هزار بشکه نفت تولید کند. اما آنچه این کشتی را از نمونه‌های سنتی متمایز می‌کند، استفاده از فناوری جذب و ذخیره کربن (CCUS) است که می‌تواند نقش مهمی در کاهش ردپای کربنی استخراج نفت ایفا کند.

فناوری جذب کربن؛ راهی برای کاهش آلایندگی حفاری دریایی

کشتی‌های FPSO معمولاً با استفاده از توربین‌های گازسوز فعالیت می‌کنند که حجم قابل‌توجهی از گازهای گلخانه‌ای، به‌ویژه دی‌اکسید کربن، وارد جو می‌کنند. چین برای کاهش این آلودگی، سیستمی را به کار گرفته است که نه‌تنها انتشار این گازها را به حداقل می‌رساند، بلکه از گرمای گازهای خروجی برای تولید برق استفاده می‌کند.

این روش موجب افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش مصرف سوخت فسیلی می‌شود. علاوه بر این، بخشی از دی‌اکسید کربن جذب‌شده در مخازن ذخیره‌سازی ویژه‌ای که روی عرشه تعبیه شده‌اند، نگهداری شده و برای استفاده‌های بعدی مانند تزریق در میادین نفتی جهت افزایش بازیافت نفت یا تولید سوخت‌های سنتزی به کار گرفته می‌شود.

چشم‌انداز جهانی صنعت نفت و نقش ایران در این تحول

با رونمایی از این کشتی، چین به دنبال آن است که انتشار کربن خود را کنترل کرده و به اهداف اقلیمی تعیین‌شده در تعهدات بین‌المللی دست یابد. این کشور اعلام کرده که قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ به اوج انتشار کربن برسد و تا سال ۲۰۶۰ انتشار خالص خود را به صفر برساند.

اما این اقدام فقط مختص چین نیست. سایر شرکت‌های نفت و گاز جهانی نیز به دنبال توسعه فناوری‌های مشابه هستند. به‌عنوان مثال، در ژانویه سال جاری، اداره حمل‌ونقل آمریکا، طرح احداث یک واحد تولید آمونیاک مجهز به فناوری جذب کربن را تأیید کرد.

در این میان، ایران نیز می‌تواند از این تجربه برای کاهش آلایندگی صنعت نفت خود بهره بگیرد. با وجود ذخایر عظیم نفت و گاز، کشور ما همچنان به فناوری‌های نوین جذب و ذخیره کربن دسترسی محدودی دارد. توسعه این فناوری می‌تواند نه‌تنها میزان آلایندگی استخراج نفت را کاهش دهد، بلکه از نظر اقتصادی نیز سودآور باشد؛ چراکه بسیاری از کشورهای واردکننده نفت، در حال تدوین مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای کنترل انتشار کربن هستند و ممکن است در آینده، نفت و گاز تولیدشده بدون در نظر گرفتن استانداردهای زیست‌محیطی، بازارهای خود را از دست بدهد.

با این حال، چالش‌های متعددی برای توسعه چنین فناوری‌هایی در ایران وجود دارد. هزینه‌های بالا، نیاز به دانش فنی پیشرفته، نبود زیرساخت‌های مناسب و عدم سرمایه‌گذاری کافی از جمله موانع اصلی هستند. اما در صورت ورود بخش خصوصی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، می‌توان این چالش‌ها را کاهش داد و مسیر توسعه پایدار صنعت نفت را هموارتر کرد.

در پایان می توان گفت که رونمایی از اولین کشتی FPSO مجهز به سیستم جذب کربن نشان‌دهنده تغییر مسیر صنعت نفت و گاز به‌سوی روش‌های تولیدی کم‌کربن‌تر است. این اقدام نه‌تنها به کاهش آلایندگی فرآیندهای استخراج نفت کمک می‌کند، بلکه الگویی برای سایر کشورهای تولیدکننده نفت، از جمله ایران، خواهد بود.

در شرایطی که بازارهای جهانی به‌سرعت در حال تغییر هستند و تقاضا برای انرژی‌های پاک افزایش یافته، به‌کارگیری فناوری‌های جذب و ذخیره کربن می‌تواند به صنعت نفت ایران کمک کند تا جایگاه خود را در بازارهای بین‌المللی حفظ کرده و هم‌زمان با تعهدات زیست‌محیطی جهانی همگام شود.