افتتاح بندر چانکی: گامی بزرگ در جاده ابریشم دریایی چین

سفر شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، به پرو در آمریکای لاتین با هدف افتتاح یک پروژه بندر جدید در نزدیکی لیما همزمان با حضور جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در اجلاس APEC انجام شد. این بندر که نخستین بندر چینی در آمریکای جنوبی است، هزینه‌ای معادل ۳.۵ میلیارد دلار دارد. انتخاب مکان و طراحی آن از لحاظ راهبردی توسط چینی‌ها در منطقه چانسای، شمال پایتخت پرو، انجام گرفته تا به‌عنوان یک مرکز تجاری منطقه‌ای برای پروژه‌های چین و اتصال آن‌ها با آمریکای لاتین و سایر نقاط جهان عمل کند.

بر اساس گزارش سی نیوز به نقل از مانا، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این بندر برای چین این است که به کشورهای آمریکای جنوبی این امکان را می‌دهد تا هنگام تجارت با کشورهای آسیایی از بنادر مکزیک و ایالات متحده عبور نکنند. افتتاح این بندر همچنین باعث تقویت موقعیت پرو به‌عنوان دروازه‌ای برای ارتباطات خشکی و دریایی و همچنین ارتباط بین آسیا و آمریکای لاتین می‌شود.

این بندر چانکای چین در پرو، نخستین بندر هوشمند و سبز در آمریکای جنوبی است و پس از تکمیل، انتظار می‌رود درآمدزایی زیادی برای پرو ایجاد کند و فرصت‌های شغلی فراوانی در این کشور به‌وجود آورد. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود که چین در آینده یک کریدور خشکی-دریایی جدید در پرو احداث کند که چین را به طور مستقیم به تمام کشورهای آمریکای لاتین متصل می‌سازد و بندر چانکای پرو به‌عنوان نقطه آغازین این مسیر عمل خواهد کرد.

چین با تضمین‌هایی که برای این کریدور ارائه داده، به‌دنبال گشودن مسیری برای رفاه مشترک میان پرو و شرکای آن در آمریکای لاتین، کارائیب و دیگر کشورهای آمریکای جنوبی است.

این اقدام چین را می‌توان به‌عنوان تلاشی از سوی پکن برای کاهش نفوذ آمریکا در حیاط خلوت خود، به‌ویژه در کشورهای آمریکای لاتین و جنوبی، تحلیل کرد. ایالات متحده آمریکا همواره کشورهای مختلف آمریکای لاتین را در دایره منافع خود می‌بیند و نسبت به گسترش رقابت چین در سراسر جهان، به ویژه در آمریکای لاتین و در بعد اقتصادی آن، هشدار داده است.

هدف چین از این پروژه و نفوذ در منطقه آمریکای لاتین، در راستای پیوند دادن پرو و دیگر کشورهای این منطقه با ابتکار کمربند و جاده است. با ایجاد این بندر جدید، کریدور خشکی-دریایی برای اتصال آسیا و کشورهای آمریکای لاتین در طول بندر چانکای، چین در تلاش است تا این کشورها را به تجارت جهانی و مسیرهای ناوبری دریایی متصل کند. این اقدام چین در چارچوب پروژه کمربند و جاده است که هدف آن ایجاد زیرساخت‌های جدید، توسعه شبکه‌های ناوبری، جاده‌ها و راه‌آهن در کشورهای آمریکای لاتین است.

از همین رو، این بندر به‌عنوان ابزاری در خدمت پروژه‌های توسعه چین و محدود کردن نفوذ آمریکا در سطح جهانی عمل می‌کند. آمریکا نیز واکنش‌هایی به سرمایه‌گذاری چین در کشورهای آمریکای لاتین به ویژه پروژه بندر جدید پرو نشان داده و سعی کرده تا این کشورها را به احتیاط در برابر سرمایه‌گذاری‌های چین تشویق کند. علاوه بر این، دولت ایالات متحده برنامه‌های خود را برای اصلاح سیاست‌هایش در منطقه آمریکای لاتین و دریای کارائیب، به‌ویژه در مواجهه با کشورهای با درآمد متوسط، اعلام کرده است.

ایالات متحده همچنین نگرانی‌های خود را در قالب مسائلی مانند عدم احترام چین به قوانین محلی، حقوق بشر و محیط زیست مطرح کرده است. در تاریخ ۱۵ ژوئن ۲۰۲۳، وب‌سایت رسمی شورای امور خارجه آمریکا مقاله‌ای با عنوان «نفوذ رو به رشد چین در آمریکای لاتین» منتشر کرد که در آن از نگرانی‌های واشنگتن و متحدانش نسبت به استفاده احتمالی چین از روابط خود با کشورهای آمریکای لاتین برای دستیابی به اهداف ژئوپلیتیکی خود سخن گفته شده است.

در برابر این نگرانی‌ها، پرو و دیگر کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب همچنان در قبال سیاست‌های واشنگتن مواضع مستقل خود را اتخاذ کرده‌اند. باوجود تلاش‌های آمریکا برای افزایش نفوذ در کشورهای آمریکای لاتین، هنوز موفقیت قابل توجهی در این زمینه کسب نکرده است. تغییر سیاست آمریکا به سمت حمایت از این کشورها، فرصت‌های تجاری را کاهش داده است و برخی از کشورهای آمریکای لاتین به دلیل سیاست‌های پولی نامناسب فدرال رزرو با بحران‌های اقتصادی مواجه شده‌اند.

چین در پاسخ به انتقادات آمریکا درباره روابط خود با کشورهای آمریکای لاتین، از طریق رسانه‌های مختلف خود که وابسته به حزب کمونیست چین هستند، بر اهمیت همکاری‌های سودمند و متقابل تأکید کرده است. رسانه‌های چینی به این نکته اشاره کردند که باوجود فاصله جغرافیایی چین و کشورهای آمریکای لاتین، این کشورها منافع مشترک زیادی دارند و همکاری‌های آن‌ها بر مبنای سود متقابل و نتایج برد-برد شکل می‌گیرد.

چین در آینده تمرکز خود را بر تعمیق همکاری‌ها و ارتقای روابط با کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب خواهد گذاشت و به مقابله با تلاش‌های ایالات متحده برای ایجاد تفرقه میان کشورهای مختلف از طریق رویارویی ایدئولوژیک خواهد پرداخت. چین همواره تأکید دارد که همکاری‌های خود با کشورهای آمریکای لاتین بر اساس برابری و منافع متقابل است و هیچ‌گونه مداخله‌ای از طرف کشورهای ثالث، به ویژه ایالات متحده، در آن وجود ندارد.

در نهایت، روندهای مثبتی در جهت نزدیکی پرو و دیگر کشورهای آمریکای لاتین به چین وجود دارد و این کشورها به‌طور فزاینده‌ای چین را به‌عنوان یک شریک قابل اعتماد می‌شناسند. بازار مشترک کشورهای آمریکای جنوبی (مرکوسور) نیز تمایل زیادی به گسترش همکاری‌ها با چین دارد، که این همکاری‌ها بر اساس منافع متقابل و پتانسیل بالای مشارکت برد-برد است.