ادامه خروج نقدینگی حقیقی‌ها از بورس

گروه بازارسرمایه – مسعودوطنخواه – شاخص کل بورس در هفته گذشته ۳۴هزار و ۹۳واحد کاهش یافت و از سطح ۲میلیون و ۹۹هزار واحدی وارد تراز ۲میلیون و ۶۵هزار واحدی شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادسرآمد، با وجود اقدامات سازمان بورس برای تسهیل معاملات و عادی شدن روند معاملات، همچنان آخرین روزهای مهرماه نیز نزولی سپری می‌شود. بورس مانند هفته‌های قبل روند نزولی و فشار فروش بالایی را تجربه می‌کند. راه‌کار تغییر دامنه نوسان از یک به سه درصد در هفته گذشته تنها یکی دو روز اثرگذار بود و از میانه هفته گذشته بازهم صف‌های فروش برای عرضه سهام افزایش یافت.
ادامه صف‌های فروش و دامی به نام حجم مبنا سبب شد که تغییر قیمت پایانی رقم نخورد که همین کاهش کم قیمت از یک‌سو مشکل نقد نشدن اوراق را افزایش داد و از سوی دیگر، مانع از افزایش جذابیت قیمتی برای خریداران شد.

آمارهای معاملات هفته گذشته
شنبه ۲۱مهرماه، ارزش معاملات خرد ۴.۲همت، ورود نقدینگی حقیقی به بورس ۵ و خروج پول از صندوق‌های با درآمد ثابت ۶۰۰میلیارد تومان بود.
یکشنبه ۲۲مهرماه، ارزش معاملات خرد ۴.۲همت، خروج نقدینگی حقیقی از بورس ۳۲۱ و خروج پول از صندوق‌های با درآمد ثابت ۱۰۰میلیارد تومان بود.
دوشنبه ۲۳مهرماه، ارزش معاملات خرد ۲.۵همت، خروج نقدینگی حقیقی از بورس ۵۴۷ و ورود پول به صندوق‌های با درآمد ثابت ۶۸میلیارد تومان بود.
سه‌شنبه ۲۴مهرماه، ارزش معاملات خرد ۲.۳همت، خروج نقدینگی حقیقی از بورس ۴۲۹ و خروج پول از صندوق‌های با درآمد ثابت ۲۰۴میلیارد تومان بود.
چهارشنبه ۲۵مهرماه، ارزش معاملات خرد ۳.۱همت، خروج نقدینگی حقیقی از بورس ۲۲۰ و خروج پول از صندوق‌های با درآمد ثابت ۳۶میلیارد تومان بود.
مقایسه آمارهای هفته ۲۱ تا ۲۵مهرماه با هفته ماقبل خود نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد بهتر شده است که نتیجه تغییر دامنه نوسان یک به سه درصدی است همراه با این تغییر، نوعی حمایت برای بهتر شدن نقدشوندگی از سوی حقوقی‌ها در بورس صورت گرفت البنه ناگفته نماند بودند چند حقوقی‌ هم از فرصت استفاده کردند و مقداری از سهام خود را فروختند.
بهتر شدن ارزش معاملات خرد ورود پول حقیقی به بورس را افزایش نداد و حتی برعکس، آمارها نشان می‌دهد که گروهی از حقیقی‌ها از فرصت به‌دست‌آمده استفاده کردند و اقدام به نقد کردن سهام و خروج آن از بازار سرمایه کردند. همچنین این خروج نقدینگی تنها مختص بازار سهام نبود و صاحبان واحدهای با درآمد ثابت نیز در هفته گذشته بیشتر فروشنده بودند تا خریدار.
پیش از این در مطلبی با عنوان «کاهش ۲۴۷۵۸واحدی شاخص کل بورس» در هفته گذشته به تهدیدات دامنه نوسان و افزایش عطش نقدینگی اشاره شد و «اقتصاد سرآمد» نوشت: «صف‌های فروش بعد از اجرای دامنه نوسان یک‌درصدی از یک سو موجب ترس فعالان بازار سرمایه شد و از سوی دیگر، عطش نقد شدن را افزایش داد که در نهایت با افزایش دامنه نوسان از اولین روز هفته جاری، سیل فروشنده‌ها به بازار سدهای حمایتی از سوی مجریان بورس را شکست و ویرانی دیگری به بار آورد.
شاید اگر مدت دامنه نوسان یک‌درصدی کمتر بود خسارت نااطمینانی و این گونه عطش فروش که به جز معدودن نمادهایی، بقیه صف فروش داشته باشند، رخ نمی‌داد. البته شجاعت سازمان بورس و برداشتن دامنه نوسان یک‌درصدی که با تعطیلی بورس فرقی نمی‌کرد جای قدردانی دارد به هر حال، بورس از تحولات داخلی و خارجی تاثیر می‌پذیرد و این روزها به دلیل مناقشه‌های منطقه‌ای در لبنان و غزه و احتمال بالا گرفتن تنش در منطقه، کمی جنبه ترس روانی نزد سرمایه‌گذاران افزایش یافته است و بیشتر تمایل به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های با اطمینان بالا هستند که نمونه این سرمایه‌گذاری بالا رفتن قیمت طلا در بازار جهانی است.»هر چند با شروع هفته، دامنه نوسان سه درصدی شد، اما وجود حجم مبنا که مانع از کاهش قیمت می‌شود، ابزار سه‌درصدی را تا حدی بی‌اثر کرد.
به حداقل تعداد سهامی که باید در طول یک روز معامله شود تا قیمت اصلی (پایانی) آن سهم بتواند نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، «حجم مبنا» گفته می‌شود. حجم مبنا ابزاری است که تنها در بورس تهران و برای کمک به حفظ آرامش در معاملات، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب که این ابزار باعث کاهش هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت‌های بورسی می‌شود و هم‌چنین از افت یا رشد بی‌رویه آن جلوگیری می‌کند. در تعیین میزان حجم مبنا هیچ معامله‌گری دخالت ندارد و به طور خودکار توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری می‌شود. در حال حاضر، حجم مبنا ابتدای هر هفته محاسبه می‌شود. در واقع، محاسبات حجم مبنا در آخرین روز کاری هفته (چهارشنبه) و برای هفته آینده انجام می‎شود.

بی‌اثر شدن دامنه نوسان ۳درصدی
مشکلی که بورس در زمان دامنه نوسان یک‌درصدی به دلیل قفل صف فروش شدن داشت اکنون به دلیل حجم مبنا باردیگر گریبان‌گیر سرمایه‌گذاران شده است.
سازمان بورس در اواخر هفته گذشته تصمیمی برای تغییر سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت در سهام گرفت که با توجه به معاملات آخرین روز کاری به‌نظر می‌رسد این اقدام سازمان بورس نیز تاثیر چندانی در تغییر روند نزولی بورس ندارد.

افزایش سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت در سهام 
براساس مصوبه هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت در سهام و حق تقدم از حداکثر ۱۰درصد از کل دارایی‌های صندوق به حداکثر ۱۵درصد از دارایی‌های صندوق افزایش یافت.
مطابق این مصوبه، سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت در گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی از ۴۰ درصد کل دارایی‌های صندوق به ۳۵ درصد از کل دارایی‌های صندوق کاهش یافت.
همچنین سقف سرمایه‌گذاری صندوق در «سهام و حق تقدم سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران، فرابورس ایران و گواهی سپرده کالایی پذیرفته‌شده نزد یکی از بورس‌ها و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری» از حداکثر ۱۰ درصد از کل دارایی‌های صندوق به حداکثر ۱۵ درصد از دارایی‌های صندوق افزایش یافت.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت حداقل بازده مورد انتظار را نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کنند. افرادی که واحدهای این صندوق‌ها را خریداری می‏‌کنند‏، در واقع سرمایه‌گذارانی کم ریسک هستند. این افراد انتظار دارند سودی معقول با حداقل ریسک ممکن را به دست آورند. به همین علت مدیران این صندوق‌های سرمایه‌گذاری، منابع مالی حاصل از فروش واحدهای این صندوق‌ها را عمدتاً به خرید اوراق بهادار بدون ریسک یا کم‌ریسک مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه و… اختصاص می‌‏دهند تا بتوانند سود مورد نظر را برای سرمایه‌گذاران محقق کنند.
با توجه به ماهیت صندوق‌های با درآمد ثابت و رویگردانی مدیران این صندوق‌ها از ریسک بالا، بنظر می‌رسد مدیران این صندوق‌ها استقبال چندانی از این تصمیم سازمان بورس نکردند. شاید تغییرات روز چهارشنبه گذشته را به عنوان قضاوت محسوب کردن برای تاثیر این مصوبه درباره صندوق‌ها زود باشد و باید منتظر ماند و دید آیا در هفته جاری واکنشی که نشان دهد سمت تقاضا افزایش یافته است، دیده می‌شود و یا اینکه بازهم در بورس با مشکلات چند هفته قبل ادامه خواهد داد.