خلاصه مدیریتی
هند و چین به عنوان کشورهاي نوظهور رقابت تنگاتنگی در عرصه‌هاي مختلف با یکدیگر دارند. هر یک از این کشورها سعی دارند تا با اتخاذ سیاست‌هایی زمینه‌هاي نفوذ منطقه‌اي و بین‌المللی خود را تقویت نموده و جایگاه خود را در سلسله مراتب توزیع قدرت جهانی ارتقاء بخشند. در همین ارتباط، ابتکار یک کمربندـ یک راه چین رقابت‌هاي دهلی نو و پکن را به ویژه در ژئوپلتیک جنوب آسیا، وارد مرحله نوینی کرده است. به تعبیر دیگر ارائه ابتکار چین سبب شده تا هند با تصور این که این طرح می‌تواند سبب افزایش قدرت و هژمونی چین شود و نهایتا موازنه قدرت را به زیان هند تغییر دهد، راهبرد موازنه قدرت را در دستور کار دستگاه دیپلماسی خود قرار دهد. در همین راستا هند تلاش کرده است از تمامی ابزارهاي گوناگون ژئوپلتیکی، ژئوکالچر و ژئواکونومیک جهت مقابله با تهدیدات چین در قالب ابتکار یک کمربند – یک راه بهره برداري نماید.
هند به منظور نفوذ اقتصادي در منطقه و موازنه سازي در برابر تهدیدات ابتکار یک کمربندـ یک راه و توسعه بنادر چین، دو راهبرد مرتبط با توسعه زیرساخت‌ها را در دستور کار سیاست خارجی خود قرار داده است؛ نخست پروژه ساگارمالا و دوم نوسازي بنادر کشورهاي منطقه. پروژه ساگارمالا در سال ٢٠١٥ با هدف توسعه دریایی در هند آغاز شد. نوسازي و ایجاد بنادر، ایجاد شبکه‌هاي حمل و نقل یکپارچه، افزایش ظرفیت‌هاي لازم براي ترانزیت کالا از بنادر، صنعتی‌سازي بنادر از طریق خوشه‌هاي صنعتی و توسعه منطقه ساحلی از اهداف اصلی این پروژه بوده است. برنامه ساگارمالا بیش از ۴۰۰ پروژه را براي اجرا در طول سال هاي ٢٠١٥ تا ٢٠٣٥ در نظر گرفته است. از طرفی دیگر نیز، هند با نوسازي بنادر کشورهاي منطقه، به دنبال افزایش نفوذ و تبادلات تجاري خود است. در این راستا هند به بازسازي بندر «کانکسانسوراي» سریلانکا و بندر «سیتوي» میانمار پرداخته است. همچنین هند با همراهی ژاپن قرار است بندر دریایی «ترینکومالی» سریلانکا و بندر «داوي» میانمار را توسعه دهد.
برنامه ساگارمالا به عنوان یک برنامه استراتژیک ملی توسط دولت هند آغاز شده و به توسعه مناطق ساحلی و پهنه دریایی کشور به منظور افزایش تجارت دریایی و رشد اقتصادی اختصاص دارد. ساگارمالا به معنی اقیانوس است و این برنامه بر افزایش استفاده از منابع دریایی و توسعه زیرساخت‌های دریایی تمرکز دارد. عناصر اصلی برنامه ساگارمالا عبارتند از:
- توسعه بنادر: این برنامه شامل توسعه و ارتقاء بنادر ساحلی و تجاری هند می‌شود. این شامل بهبود امکانات نقلیه‌هایی نظیر کشتی‌ها، لنگرها، و تجهیزات دریایی است.
- توسعه زیرساخت‌های دریایی: ساگارمالا پروژه به توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی و پورت‌ها می‌پردازد. این اقدامات به بهبود مسیرهای دریایی، تسهیلات پورتی، و توسعه سیستم‌های حمل و نقل دریایی می‌پردازد.
- توسعه مناطق ساحلی: برنامه هند برای توسعه اقتصاد دریا به توسعه مناطق ساحلی اختصاص دارد. این شامل توسعه تجارت و گردشگری ساحلی، ساخت و ساز زیرساخت‌های مسکونی و صنعتی، و توسعه مناطق آزاد تجاری و صنعتی (SEZs) در این مناطق می‌شود.
- توسعه شرکت‌های تجاری و صنعتی: ساگارمالا به توسعه شرکت‌ها و صنایع مرتبط با تجارت دریایی اختصاص دارد. این شامل ترویج تجارت بین‌المللی، توسعه کسب و کارهای مرتبط با دریا، و تسهیل فرصت‌های سرمایه‌گذاری است.
- حفاظت از محیط زیست: در طرح ساگارمالا، حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این برنامه به مدیریت مستدام منابع دریایی و پایداری محیط زیست در مناطق ساحلی توجه دارد.
برنامه ساگارمالا اهداف اصلی خود، یعنی افزایش تجارت دریایی، رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال، و توسعه مناطق ساحلی هند را دنبال می‌کند. این برنامه نقش مهمی در ترقی اقتصاد دریا این کشور ایفا می‌کند و در توسعه مناطق ساحلی و تجارت دریایی هند تأثیر گذار است.
بنادر هند با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابع دریایی فراوان، می‌تواند نقش اساسی در توسعه اقتصادی و تجارت دریایی کشور ایفا کند. انجام تدابیر پیشنهادی به منظور توسعه بنادر، بهبود عملکرد و حفاظت از محیط زیست می‌تواند به ارتقاء اقتصاد دریایی هند و بهبود کیفیت زندگی مردم کمک کند. این برنامه‌ها و سیاست‌ها نیازمند همکاری دولت، بخش خصوصی، و جوامع محلی هستند تا اهداف توسعه بنادر و اقتصاد دریایی تحقق یابد.
