روز گذشته سالروز ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، کاهش شدید ۱۰۸هزار واحدی در یک روز کاری و همچنین ۳۳۶هزار واحدی شاخص کل بورس فقط ۵ روز کاری بود. سقوطی که تنها دلیل آن در آمارهای منتشرشده فروش گسترده از سوی چند حقوقی و حقیقی بود و بهانه دیگری برای یافت نشد.
۱۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲، رئیس سازمان بورس کاهش شدید بازار سرمایه را عادی توصیف کرد و افت سنگین بورس را ناشی از «هیجان» دانست.
مجید عشقی در نخستین همایش ملی اقتصاد هوشمند و توسعه مالی، در ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲، در واکنش به شایعات مطرح‌شده پیرامون اجبار سازمان بورس به برخی از حقوقی‌ها برای فروش سهام در بازار، گفته بود: «سازمان بورس اجباری در تحمیل تعهدات مازاد بر تعهدات بازارگردان‌ها ندارد. بر اساس آمار، بازارگردان‌ها روز گذشته هزار میلیارد تومان خرید داشتند. همچنین صندوق‌های تثبیت و توسعه نیز فعال بودند.»
او با اعلام اینکه «صندوق‌های تثبیت و توسعه وضعیت مناسبی دارند»، یادآور شده بود: «این صندوق‌ها منابع خوبی برای حمایت از بازار دارند. طی دو سال اخیر در برخی روزها منابع صندوق‌ها نزدیک به صفر می‌شد، اما الان منابع قابل توجهی دارند و نگرانی نداریم. سرمایه‌گذاران هم با باید دقت بیشتری اقدام به معامله کنند.»
رئیس سازمان بورس درباره افت بازار سرمایه در دو روز ۱۷ و ۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، عنوان کرده بود: «این هیجانی که در بازار ایجاد شد، نسبت به حالت‌های عادی بیشتر بود. مشخص است که بازار وقتی در یک روند صعودی حرکت می‌کند، باید انتظار شناسایی سود توسط برخی معامله‌گران را داشته باشیم.»
علی‌رغم طبیعی دانستن اوضاع بورس از دید رئیس سازمان بورس، ریزش بورس تا شهریور ادامه یافت؛ به طوری که شاخص کل بورس حتی سطح ۲میلیون و واحد را نیز از دست داد و وارد تراز یک‌میلیون و ۹۳۵هزار واحد شد.
انتشار خبر افزایش قیمت سوخت صنایع در مردادماه
افزایش قیمت سوخت صنایع در مردادماه ۱۴۰۲، با چند ماه تاخیر که به دست فعالان بازار سرمایه رسید کم‌کم دلایل کاهش شدید و فرار پول هوشمند از بورس مشخص شد. و معلوم شد گروهی از سرمایه‌گذاران در این سه ماه عطای بورس را به لقایش بخشیدند و از بورس فرار کردند و با تبدیل دارایی خود به پول نقد یا سایر دارایی‌ها توانسته بودند از نوسان‌های منفی بازار در امان بمانند، کار درستی انجام داده بودند.
اما گروهی که تصور می‌کردند این افت‌وخیزها مقطعی است این روزها به نوعی واماندگی و حیرانی دچار شدند و تنها نظاره‌گر رویدادها هستند و گاهی افسوس روزهای خوب را می‌خورند که چرا از موقعیت بدست‌آمده کمال بهره را نگرفتند و به موقع شناسایی سود نکردند.
آیا مصوبه نرخ خوراک باطل می‌شود؟
بازماندگان در بورس در مردادماه درباره احتمال لغو مصصوبه افزایش قیمت گمانه‌زنی می‌کردند موردی که محقق نشد و سبب افزایش خروج نقدینگی از بورس شد.افزایش قیمت سوخت صنایع و مهمترین آنها صنایع پتروشیمی یکی از مواردی بود که سبب نزول شاخص کل بورس شد. افزایش قیمت گاز حتی موجب تعطیلی چند واحد پتروشیمی از جمله کاوه شد.
در تیر ماه، موسس و رئیس هیات مدیره پتروشیمی کاوه از تعطیلی بزرگترین متانول ساز جهان به دلیل گرانی ۵۴ درصدی نرخ خوراک خبر داده بود.
ابراهیم عسگریان درباره تغییر نرخ خوراک و سوخت گاز صنایع، گفته بود: «پتروشیمی کاوه طی سال های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ بالغ بر ۱.۱۶ هزار میلیارد تومان بابت مالیات بر ارزش افزوده بستانکار بود. این درحالی است که گاز این شرکت به علت بدهی قطع شده اما گاز متانول سازان دولتی قطع نشد!»
او افزوده بود: «تولید هر مترمکعب متانول برای کارخانه های خصوصی از جمله پتروشیمی کاوه ۱۲۰ دلار زیان دارد. ماه گذشته ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه گاز کارخانه شد. تعطیلی این کارخانه و عدم مصرف گاز به معنای از دست رفتن ۸۰۰ میلیارد تومان از جیب دولت است.»
پیش از این سخنگوی دولت در گفت‌وگویی اعلام کرده بود: «نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در بودجه پیش‌بینی شده بود و نظرات دستگاه‌های مربوطه اخذ و آیین‌نامه‌ای به تصویب رسید و دولت قصد تغییر در آن ندارد. همچنین وزارت اقتصاد برای برنامه هفتم پیشنهادی داده بود تا برای آینده نرخ خوراک پتروشیمی‌ها را با فرمول جدید داشته باشیم؛ این پیشنهاد مورد موافقت اعضای کمیسیون اقتصادی دولت قرار نگرفت و از دستورکار خارج شد.»
فعالان بازار سرمایه سر دو راهی ابطال یا ابطال نشدن این مصوبه بودند از یک‌سو، دولت معتقد است که این افزایش در بودجه است و منابع حاصل از این رشد قیمت برای اختصاص یارانه است و از سوی دیگر، کارشناسان بورسی این رشد قیمت را «غیرمنصفانه» می‌دانند و خواستار لغو یا تعدیل آن بودند.
یک سال گذشت و نه مصوبه تغییر قیمت آمد و نه مشخص شد که به چه دلیل فعالان بازار سرمایه با چند ماه تاخیر از مفاد مصوبه اطلاع پیدا کردند. روز گذشته سازمان بورس اقدامات خود را تشریح کرد.
تشریح اقدامات سازمان بورس بعد از وقایع اردیبهشت سال گذشته
معاون نظارت بر بورس ها و ناشران و مدیر نظارت بر بورس ها مجموعه اقدامات سازمان بورس بعد از تاریخ مذکور را شرح دادند.
رضا عیوضلو، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران با اشاره به وقایع ۱۷ اردیبهشت سال گذشته و انتشار با تاخیر مقدار مصوب نرخ خوراک گفت: مجموعه اقدامات سازمان بورس بعد از تاریخ مذکور نیاز به ارائه دارد. بعد از آنکه در تیرماه مصوبه نرخ خوراک منتشر شد، همکاران ما در نظارت بر بورس ها معاملات در آن تاریخ ۱۷-۱۸ را بررسی کردند. بررسی ها در چند بعد بود که کلیات آن را مطرح میکنم.
او ادامه داد: اولین کار بررسی معاملات اشخاصی بود که در لیست دارندگان اطلاعات نهانی بودند، بود که IP این افراد بررسی شد. قصد ما این بود که افرادی که مضنون به معامله بر اساس اطلاعات نهانی بودند بررسی شود.
معاون نظارت بر بورس ها و ناشران گفت: این لیست به مرجع قضایی ارسال شد و آن مرجع هم بررسی های خودش را آغاز کرده و اسلاعات تکمیلی را از ما گرفته است.
بازنشر مرین‌پرس به نقل از اقتصاد سرآمد