عباس قربانعلی بیک* :
- در سال ۲۰۲۲ بیش از ۴۷ میلیون تن بار و ۲.۷ میلیون TEU (کانتینر معادل ۲۰ فوت یا شش متری) از بندر هامبورگ با راه آهن منتقل شد. روزانه بیش از ۲۰۰ قطار باری با ۵۵۰۰ واگن (متوسط ۲۸ واگن در هر قطار) بین بندر هامبورگ و مراکز اقتصادی برتر تردد می کنند. این بندر اهمیت بسیار بالایی برای حمل و نقل بارهای ریلی آلمان دارد و مبدا یا مقصد بیش از ۱۲ درصد بار راه آهن است. قطارهای باری روزانه ۶۶۰۰ تن سنگ آهن مورد نیاز کارخانه فولاد سالزگیتر و …، را جابجا می کنند.
- حدود ۹۰ قطار شاتل کانتینری به شهرهای داخلی مانند برلین، فرانکفورت و مونیخ و همچنین مکان های بین المللی از جمله ورشو، بوداپست و روتردام اعزام می شوند. تعداد متوسط قطارهای هفتگی در سال ۲۰۲۲ برابر ۱۸۹۱ و به تفکیک به ترتیب بیشترین عبارت بود از ۱۰۶۵ قطار به آلمان، ۱۷۴ قطار به چک، ۱۴۶ قطار به اتریش، ۸۲ قطار به لهستان، ۵۲ قطار به ایتالیا …
- شبکه ریلی بندر هامبورگ هم به مناطق نزدیک مانند هانوفر، برمن … در فاصله کمتر از ۱۵۰ کیلومتر و هم به مقاصد بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر مانند مونیخ و فرانکفورت خدمات می دهد که بازارهای اصلی داخلی را تشکیل می دهند. با این حال، دسترسی به مناطق دورتر در جنوب آلمان، اسلواکی، جنوب غربی لهستان و بخش هایی از فرانسه و مسکو با مسافت ۱۸۰۰ میسر است.
- یک قطار ۸۰۰ متری معادل ۵۰ کامیون بار را جابجا می نماید. وزن قطارهای کانتینری ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ تن و وزن قطارهای مواد فله بیشتر ولی قطارهای خودرویی سبک تر است. تقریبا 30 درصد کانتینر بندر هامبورگ با راه آهن جابجا می شود. در اسکله های ریلی فقط قطارها تردد می کنند و بالعکس و تزاحم بین قطار و کامیون نبوده و بدین ترتیب سرعت تخلیه و بارگیری بالاست.
- زیرساخت های ریلی امکان انتقال بار بین کشتی ها، قطارها و کامیون ها را فراهم می کند، این بندر سال ۱۸۶۶ تاسیس شد.
- طول خطوط ریلی در این بندر نزدیک ۳۰۰ کیلومتر و دارای ۷۵۰ دستگاه سوزن است، بعلاوه ۱۲۰ کیلومتر خط ریلی در ۸۰ موقعیت متعلق به صنایع و شرکت های خصوصی لجستیکی کشیده شده است، ۱۶۰ شرکت ریلی در این بندر فعالیت دارند.
- سرعت قطارهای کانتینری به طور متوسط ۶۰ تا ۸۰ کیلومتر و میانگین سرعت قطارهای ترانزیت به وین، پراگ … مشابه است.
- تعرفه حمل ونقل ریلی از ۵ سنت یورو به ازای هر تن کیلومتر برای حمل و نقل کانتینری داخلی شروع می شود و تا ۱۴ سنت یورو به ازای هر تن کیلومتر برای محموله های چند وجهی بین المللی متغیر است. حمل و نقل عمده ارزان تر است، نرخ ها به حجم بار مشتری، بار بازگشتی و تعادل جهت بار بستگی دارد. مشوق هایی مانند تخفیف های مبتنی بر حجم، پاداش های قطار طویل و هزینه های توقف، استفاده از کانتینر در هر سفر را به حداکثر می رساند. بهبود فرآیند همچنین در رسیدن به اهداف چرخش قطار کانتینری ۸ تا ۱۲ ساعته در پایانه های ریلی کمک می کند. چرخه های سریع تر، ظرفیت کلی ریل بندر را افزایش می دهد. به طور خلاصه، اتصال ریلی باربری گسترده بندر هامبورگ به آلمان شمالی همراه با بازارهای داخلی و اروپای مرکزی و شرقی، حمل و نقل پایدار و با حجم بالا را برای ترافیک صادرات و واردات منطقه ای فراهم می کند. مدرن سازی پیوسته ظرفیت های بندر، برق رسانی و استفاده از دارایی، هامبورگ را در میان برترین های اروپا در لجستیک حمل و نقل یکپارچه کشتی و ریلی نگه می دارد.
قابل توجه اینکه عملکرد بخش ریلی بنادر روتردام و آنتورب با زیرساخت مشابه ریلی در آنها ۵۰ درصد بالاتر از بندر هامبورگ است.
- طول مناسب و گستردگی شبکه ریلی در بندر امام در مقایسه با بندر شهید رجایی بندرعباس و سایر بنادر کشور نشان دهنده کم توجهی مشاوران و مجریان در طراحی و احداث بنادر بوده و لازم است توسعه بنادر جدید با استفاده از تجربیات جهانی بر اساس تاکیدات رهبر انقلاب در سیاست های بخش حمل و نقل … به نحوی باشد که سهم اصلی بخش زمینی برای ریل منظور گردد.
- برنامه منظم مدیران سازمان بنادر و تجربیات ایشان در سفرهای دریایی و بازدید از بنادر کشورهای پیشرفته و به ویژه دوره کارشناسی ارشد و دکترا فرصت بسیار خوبی است برای استفاده از تجربیات سایر کشورها در افزایش تعامل سازمان بنادر و راه آهن برای تحقق سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب و توسعه دریا محور به ویژه تقویت شبکه حمل و نقل ترکیبی (بند ۸). این همفکری و همکاری باید قبل از سرمایه گذاری جدید برای توسعه زیرساخت های بنادر ترانزیتی مانند چابهار و … آغاز گردد.
* کارشناس ریلی
