پارلمان و شورای اروپا بخشنامه ۸۹/۲۰۱۴ در قالب یک چارچوبی برای برنامه‌ریزی فضایی دریا (MSP/marine spatial planning) با هدف ارتقای پایداری از نظر رشد اقتصاد دریایی -Blue economy-، توسعه مناطق دریایی و استفاده از منابع دریایی تدوین نموده.
در این بخشنامه میراث فرهنگ دریایی (Maritime Culture Heritage/MCH) به عنوان یک فعالیت بالقوه و بهرهوری از فضای دریایی در نظر گرفته شده است.
از این روی، میراث فرهنگی دریایی باید در برنامه ریزی فضای دریایی در کنار موضوعاتی مانند: حمل و نقل، محیط زیست و گردشگری در نظر گرفته شوند. در بخشنامه برنامه ریزی فضای دریایی اتحادیه اروپا صرفاً به میراث فرهنگی دریایی اشاره شده که به تبع آن، این موضوع نیز به عنوان قسمتی از فرآیندهای مختلف برنامه ریزی فضای دریایی باید در نظر گرفته شود.
در واقع میراث فرهنگی دریایی به دلیل تأثیر اجتماعی و اقتصادی و سهم کلیدی که در پایداری محیطی دارند نقش خاصی را در توسعه پایدار (Sustainable development) ایفا میکنند. از این رو، فرهنگ و میراث فرهنگی نه تنها به عنوان یک مؤلفه ساختاری، بلکه به عنوان عاملی ضروری در حرکت به سوی جامعهای پایدارتر (society sustainability) در نظر گرفت.
با این حال، برنامه ریزی فضای دریایی باید مفهوم گسترده‌تری از میراث فرهنگی دریایی را ارائه کند تا رویکرد جامع‌تری از محوطه‌های باستانشناختی خلق شود. قطعاً وجود یک چشم انداز فراگیر برای منابع دریایی به خلق اقتصاد دریایی(Blue growth/ Blue economy) موفق کمک خواهد کرد.
بخشنامه برنامه ریزی فضای دریایی برای مدیران فرهنگی فرصتی منحصربه‌فرد جهت ادغام میراث فرهنگی دریایی و زیر آب (Underwater cultural heritage/UCH ) در توسعه سیاست برنامه ریزی فضای دریایی، توصیهها و برنامه ملی در سطح یک منطقه کلان فراهم مینماید.
یکی از رسالت های دولت‌های مدرن حراست از میراث فرهنگی است از این رو بهره وری از برنامه ریزی فضای دریایی یک فعالیت ضروری به حساب می‌آید. با این وصف، اغلب اوقات میراث فرهنگی در برنامه ریزی فضای دریایی در نظر گرفته نمی‌شود. از این سو، برای میراث فرهنگی نیز باید همانند ارزیابی منابع محیط زیستی شرایطی را در نظر گرفت.
شایان ذکر است، میراث فرهنگی ایستا نیست بلکه دائماً در حال تغییر و تحول است. مفاهیم و تصورات ما از میراث‌فرهنگی با ارزش‌ها، نگرش‌ها و جهان‌بینی کنونی ما گره خورده است.
در مفهوم برنامه ریزی فضای دریایی بسیاری از میراث فرهنگی در زیرآب یا ساحل قرار دارند از آن جمله می‌توان به: «فانوس‌های دریای، کارخانه‌های کشتی‌سازی، مغروقه‌ها، دهکده‌های ماهیگیری و غیر اشاره نمود که مجموعاً تجلی تاریخی فعالیت‌های دریایی فعلی و بخش‌هایی مانند حمل ونقل، کشتی‌سازی، ترابری دریایی و ماهیگیری میباشند. از این سو، محوطه‌ای تاریخی نشان دهنده‌ی تعامل بشر با دریاها در گذشته است.
در نهایت کلیه فعالیت‌های دریایی مدرن، مانند: مزارع بادی یا دستگاه‌های ایمنی دریایی، به بخشی از آینده میراث فرهنگی دریای تبدیل خواهند شد.
بررسی میراث فرهنگی دریایی در برنامه ریزی فضای دریایی کشور سوئد در سال ۲۰۱۸ نشان داد که عمدهی محوطه‌های تاریخی بر روی خشکی حاوی ارزشهای فرهنگ دریایی میباشند. این موضوع یادآور این نکته است که برخی از محوطه‌های باستان شناختی که در کنار دریا قرار دارند به شکل عامدانهای در مرز بین خشکی و دریا ساخته شده‌اند زیرا از مزایای دریایی و زمینی بهرهمند شوند. به بیان دیگر، معیشت و صنایع سنتی مانند: «تجارت دریایی، ماهیگیری و کشتی‌سازی در مکانهایی ایجاد شده اند که دسترسی به دریا و خشکی فراهم باشد. در واقع، به نوعی ما شاهد تاثیر خشکی و دریا در معشیت و صنایع سنتی و مدرن میباشیم که ریشههای آن در حوزهی پژوهشهای فرهنگ و باستانشناسی دریایی قابل پیگیری است. از این منظر، در پروژه BalticRIM (Baltic Sea Region Integrated Maritime Cultural Heritage Management/مدیریت یکپارچه میراث فرهنگی دریایی در دریای بالتیک) مفاهیم تلاقی خشکی و دریا و تاثیر آن بر برهمکنشهای بشری آشکار است و گنجاندن میراث فرهنگی دریایی و زیر آب در مدیریت یکپارچه نواحی ساحلی (ICZM) نیز ضروری به نظر میرسد.
برای نمونه در برنامه ریزی فضای دریایی فنلاند نیز میراث فرهنگی دریایی به عنوان یکی از مولفه‌های اقتصاد دریایی در کل این فرآیند در نظر گرفته شد.
در ایران طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM) و برنامه ریزی فضای دریایی (MSP) زیر نظر سازمان بنادر و دریانوردی کشور انجام میگیرد که شوربختانه در دو طرح یاد شده بخشی تحت عنوان میراث فرهنگی دریایی وجود ندارد و امیدواریم میراث فرهنگی دریایی را نیز به عنوان بخشی از فرآیند دو طرح یاد شده توسط سازمان بنادر و دریانوردی در نظر بگیرند تا از درصد تخریب یادبودهای تاریخی ساحلی و دریایی کاسته شود.
