مرین‌پرس
نشریه اینترنتی آسیا تایمز در گزارشی با تاکید بر اینکه توسعه بندر چابهار موجب رشد اقتصادی و ثبات در افغانستان می‌شود نوشت: آمریکا باید درک کند که همکاری منطقه‌ای تنها راه صلح در افغانستان است.
به گزارش مرین‌پرس به نقل از آسیا تایمز ، پس از یک دهه مذاکرات ، هند میدان گازی “فرزاد-ب” در خلیج فارس را که شرکت “او ان جی سی ویدش” آن را کشف کرده بود از دست داد زیرا ایران قرارداد توسعه این میدان را به یک شرکت محلی واگذار کرد. شرکت ملی نفت ایران قراردادی به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار برای به تولید رساندن “فرزاد – ب” با شرکت وابسته به خود به نام پتروپارس امضاء کرد.
این دومین پروژه بزرگ هند در ایران است که کنار گذاشته می‌شود. سال گذشته ، ایران کشور هند را از پروژه ارتباط ریلی چابهار کنار گذاشت و تصمیم گرفت که خودش آن را توسعه دهد. روابط تجاری بین هند و ایران پس از اعمال تحریم‌های آمریکا سیر نزولی داشته است. پویایی‌های روابط هند – آمریکا – ایران فراتر از تاثیرگذاری صرف بر رابطه دوجانبه ، پیامدهای مهمی برای افغانستان بعد از خروج نیروهای آمریکایی در ۱۱ سپتامبر سال جاری خواهد داشت.
در پی خروج آمریکا از برجام ، هند بین دو انتخاب ادامه تجارت با ایران و ارتقای روابط راهبردی با آمریکا قرار گرفت. دهلی‌نو به ارزیابی مجدد روابط با ایران پرداخت و در اواسط سال ۲۰۱۹ تصمیم گرفت که چاره دیگری بجز توقف واردات نفت از ایران ندارد.
یک موضوع مطرح شده دیگر علاقه‌مندی هند به توسعه بندر چابهار بود . هند علیرغم برخورداری از معافیت تحریمی آمریکا در باره این پروژه قادر نبوده که به پیشرفتی برسد. هرچند دولت هند مشتاق پیشبرد این پروژه بوده است اما بخش خصوصی تمایلی به ریسک سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساختها به علت نامشخص بودن وضعیت تحریمها نداشته است.
این عوامل منجر به تنزل سطح روابط هند – ایران شده است و این مساله ورود چین را تسهیل کرده است. بلینکن وزیر خارجه آمریکا در جریان جلسه تایید صلاحیت در مجلس سنا گفت که دولت جدید پیش از احیای برجام با اسراییل و کشورهای غربی تعامل خواهد کرد . بایدن اعلام کرده که اگر ایران با تبعیت از شروط برجام موافقت کند آمریکا مایل به احیای توافق هسته‌ای است. این خبر خوبی برای هند است و این کشور هم اکنون در تدارک ازسرگیری واردات نفت از ایران و تسریع در اجرای پروژه چابهار است.
تاثیر بر منطقه
چگونگی تعامل آمریکا با ایران پیامدهای مهمی نه تنها برای هند بلکه برای صلح در منطقه جنوب آسیا دارد. بطور خاص، تصمیم آمریکا برای خارج کردن نیروهایش از افغانستان در ماه سپتامبر ممکن است خلائی برای بی‌ثباتی بیشتر در آن کشور ایجاد کند .
هر چند به کشور هند صدایی (برای اظهار نظر) در مذاکرات صلح داده شده است اما سوال در توانایی این کشور برای شکل دادن به دورنمای سیاسی بین طرف‌های دخیل نهفته است. بر خلاف چین و پاکستان ، تعاملی سازنده بین دهلی نو و طالبان وجود ندارد و این مساله منجر به این می شود که هند امور افغانستان در حاشیه قرار گیرد.
اما ایران توانسته روابط نسبتا خوبی را با دولت افغانستان و گروه طالبان ایجاد کند . هر چند روابط ایران با طالبان همیشه دوستانه نبوده است اما تغییرات اخیر حکایت از یک موضعی داشته که جای بیشتری برای تفاهم و تعامل دارد. در اواخر ماه ژانویه ، هیاتی از طالبان از تهران دیدن کرد و با مقامات ارشد ایرانی دیدار کرد. دو طرف بنا به گزارشها درباره لزوم تضمین ثبات در افغانستان و کل منطقه بحث کردند.
اما باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که وزارت امور خارجه ایران اظهار کرد که دولت افغانستان پیش از سفر هیات طالبان از این مساله آگاه شده بود. کابل هم این مساله را تایید کرد که تهران پیشاپیش نظرات دولت افغانستان را جویا شده بود.
همچنین باید در نظر داشت که هند و ایران درباره دیدگاه خود درباره افغانستان پس از خروج آمریکا همگرایی دارند. هند و ایران بطور مشترک با بازگشت بالقوه امارت اسلامی به افغانستان مخالفت کرده‌اند و این مساله به این معنی است که هر دو کشور می خواهند که طالبان تحت کنترل باشد.
مضاف بر اینکه ، تسریع در توسعه بندر چابهار موجب ارتقای اقتصاد افغانستان خواهد شد که این یکی از پیش‌نیازهای مهم برای ثبات آن کشور است.
بنابراین مهم است که هند و ایران تعاملات راهبردی خود را تعمیق کنند که هدف این کار نه تنها ارتقای روابط دوجانبه بلکه همچنین تضمین صلح و ثبات در افغانستان و منطقه است. آمریکا باید درک کند که همکاری منطقه‌ای تنها راه صلح در افغانستان است . بعلاوه ، هند و ایران هر دو می‌توانند نقش‌های مهمی ایفا کنند. بنابراین ، ایجاد محیط مناسب‌تری برای همکاری بین این دو کشور بسیار مهم خواهد بود.