هزینه حمل‌و‌نقل دریایی «فله» رکورد زد

روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: اشتهای سیری‌ناپذیر چین برای سنگ‌آهن عامل اصلی در افزایش شاخص فله خشک بوده است.

  نرخ کشتی‌های حامل کالاهای مورد نیاز صنایع و مواد غذایی افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته و امیدها برای بازگشت اقبال به بخش حمل‌و‌نقل دریایی فله خشک را افزایش داده است. عواملی از جمله افزایش تقاضای چین برای سنگ آهن، یکی از عناصر اصلی تولید فولاد، افزایش تولید در سایر نقاط جهان و سرمایه‌گذاری در کشتی‌های جدید در سال‌های اخیر، سبب افزایش قابل ملاحظه در قیمت کرایه کشتی‌های حمل‌کننده بارهای فله‌ای خشک شده است که مواد اولیه بسته‌بندی نشده را حمل می‌کنند. طبق گزارش‌های کلارکسون پلاتو سکیوریتیز شاخص BDI (Baltic Dry index) که نرخ سه نوع از بزرگ‌ترین انواع کشتی‌ها را دنبال می‌کند، به بالاترین مقادیر خود در بیش از ۱۰ سال گذشته رسیده است؛ به طوری که از ماه آوریل سال ۲۰۲۰ حدود ۷۰۰ درصد رشد کرده است.

 کشتی‌های کیپ سایز که بزرگ‌ترین کشتی‌های باری با میانگین ظرفیت حدود ۱۸۰ هزار تن، ۴۱ هزار و ۵۰۰ دلار برای اجاره یک روز دریافت می‌کنند که تقریبا دو برابر مبلغ یک ماه گذشته و هشت برابر مدت مشابه در سال گذشته است.

به گفته مدیرعامل شرکت گلدن اوشن، بزرگ‌ترین شرکت دارنده کشتی‌های کیپ سایز در جهان، اشتهای سیری ناپذیر چین برای واردات سنگ آهن، مهم‌ترین علت این افزایش قیمت بوده است. با افزایش تولید کارخانه‌های تولید فولاد چین با هدف کسب سود بیشتر از افزایش قیمت‌های داخلی، سنگ آهن این هفته به رکورد قیمتی ۲۳۰ دلار در هر تن رسیده است.

تانگشان، بزرگ‌ترین شهر تولیدکننده فولاد چین، به دنبال مسائل مربوط به کنترل آلودگی این صنعت با محدودیت‌های تولید مواجه شده است، این حرکت ظرفیت تولید را کاهش داده که افزایش قیمت‌های داخلی را به دنبال داشته است و سایر کارخانه‌های تولید فولاد از آن خشنود هستند. مجموعه‌ای از عوامل دیگر، از افزایش قابل ملاحظه صادرات غلات سخت آمریکا تا مناقشات تجاری میان چین و استرالیا که کشتی‌های انباشته از زغال سنگ و کالاهای دیگر را در بنادر بزرگ‌ترین کشورهای واردکننده متوقف کرده، عواملی هستند که در فشرده شدن بازار حمل‌و‌نقل نقش داشته‌اند. این بخش، از زمان بحران مالی ۲۰۰۹-۲۰۰۸، با وجود رشد تقاضا برای مواد اولیه، از مازاد ظرفیت زیان‌دیده است.

افت بازار کالاها ناشی از همه‌گیری کرونا در سال گذشته نیز به این مشکل اضافه شد، ولی حالا بهبودی شرایط کرونا در جهان و افزایش رو به رشد تقاضا برای مواد خام، شرایط این بازار را متحول کرده است. این صنعت اطمینان دارد که  قیمت‌ها در سال جاری همچنان روند افزایشی خود را حفظ خواهند کرد. پیتر هاگن، یکی از محققان شرکت خدمات مالی کپلر شورو، می‌گوید ممکن است نرخ کرایه روزانه کشتی‌های کیپ سایز در نیمه دوم امسال به ۱۰۰ هزار دلار در روز نیز برسد. محققان عواملی چون سیاست‌های مالی برای تحریک رشد اقتصادی، افزایش جنب و جوش‌ها برای پرکردن دوباره انبارهای خالی و عرضه کُند کشتی‌های جدید را از عوامل موثر در افزایش قیمت‌ها می‌دانند. ولی آیا این رالی قیمت‌ها به یک روند طولانی تبدیل می‌شود؟

با آماده شدن همه شرایط توسط اقتصادهای بزرگ جهان، افزایش قیمت‌ها در طیف گسترده‌ای از بازار کالاها بر گمانه‌زنی‌ها پیرامون ایجاد یک ابرچرخه -دوره‌ای از قیمت‌های بالا- دامن زده است. رئیس بخش تحقیقات کلیوز سکیوریتیز می‌گوید هر ماهی که مالکان خرید کشتی‌های جدید را به تاخیر می‌اندازند احتمال رویداد ابرچرخه افزایش می‌یابد. او همچنین با اشاره به روی دادن اتفاقات غیرمترقبه چون همه‌گیری کرونا می‌گوید: از آنجا‌ که رویداد غیرقابل پیش‌بینی دیگری در بخش تقاضا نخواهیم داشت، این ممکن است ابرچرخه‌ای باشد که برای مدت‌ها در یادها باقی می‌ماند.

این افزایش در بازار حمل‌و‌نقل کانتینری که از پاییز سال گذشته آغاز شده است و رالی کشتی‌های حامل فله خشک را به راه انداخته، درخواست‌ها برای محوطه‌های کشتی‌سازی را افزایش داده و تاریخ تحویل هر کشتی فله برای سفارش‌های حاضر را به تاخیر می‌اندازد. مدیرعامل تیلور مریتایم می‌گوید: کشتی‌های غیرفله‌بر، به سرعت در حال پرکردن مسیرها هستند. با بازگشت علاقه سرمایه‌گذاران نهادی به سرمایه‌گذاری در حمل‌و‌نقل دریایی، شرکت او برای یک فهرست‌بندی جدید در لندن آماده می‌شود.

 مقررات جهانی درباره کاهش انتشار دی اکسید کربن تا سال ۲۰۲۳ که کشتی‌ها را مجبور می‌کنند دودزایی خود را کاهش دهند و تاثیر آنها بر محدودیت در دسترس بودن ناوگان دریایی، برخی را امیدوار به وزیدن بادهای موافق کرده است. به گفته مدیر اجرایی گلدن اوشن، کاتالیزور دیگر این است که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۳ قوانین جدیدی در حوزه طراحی کشتی‌ها و انتشار گازها ایجاد شوند؛ نزدیک به ۷۵ درصد از کشتی‌های فله‌بر کالاهای خشک با قوانین جدید مطابقت نخواهند داشت.

اما بدبینان به ایجاد یک ابرچرخه معتقد هستند عامل اصلی برای ایجاد نشدن یک ابرچرخه، عدم وجود یک نیروی پایدار چون چین است که عامل موثر در آخرین افزایش قیمت‌ها بود و وارداتش تقریبا نیمی از بازار حمل‌و‌نقل دریایی فله را تشکیل می‌دهد. فشارهای زیست محیطی در حال افزایش هستند؛ محققان معتقدند در صورتی که چین درباره متوقف کردن انتشار کربن و کاهش تولید فولاد جدی باشد، محدودیت‌هایی چون آنچه در تانگشان برقرار شده است باید به سایر مناطق این کشور نیز تسری داده شوند. چشم‌انداز برای زغال‌سنگ مورد استفاده در تولید نیرو حتی تیره‌تر است که حدود ۲۰ درصد از حمل‌و‌نقل دریایی فله را تشکیل می‌دهد.

پیتر سند، محقق ارشد حمل‌و‌نقل دریایی در بیمکو می‌گوید: این دهه شاهد کاهش استفاده از زغال سنگ حرارتی خواهد بود؛ زمانی که نوبت به تغییرات آب‌وهوایی و حمل‌و‌نقل فله‌ای خشک می‌رسد موانع بیشتری در افق دیده می‌شوند. به گفته او، با توجه به وجود ظرفیت‌های خالی در کشتی‌های فله‌بر احتمالا قیمت‌ها کاهش خواهند یافت.