بنادر لنگه و کنگ، از بنادر تاریخی و با هویت کنارههای سواحل خلیج فارس بوده و بافت و سیمای شاخص این بنادر به علل و شرایط شکلگیری و تغییراتشان را در طول تاریخ ایجاد کرده است.
به گزارش راد، در حال حاضر اولویت های اصلی شورای شهر به عنوان یکی از نهادهای فعال دولتی، به منظور توسعه بندر عبارتند از: بازگرداندن گمرک به بندر کنگ، تبدیل بندر به بخش (درحال حاضر بندر لنگه بخش مرکزی و کنگ از توابع آن است) و جذب سرمایه گذاران.
اهالی و سرمایه داران محلی به دلیل علاقمندی به دریانوردی و تجارت و رضایت از کار خود به دلیل درآمد مناسب و تخصص فراوان و حفظ سنت های پیشینیان خود، تمایلی به سرمایهگذاری در سایر زمینهها ندارند. از طرفی هر لنج به حداقل ۳۰ کارگر نیاز دارد که این نیروی کار در بندر فراوان بوده و با ساختن هر لنج کار آفرینی زیادی ایجاد میشود. بنابراین نهادهای دولتی جهت سرمایه گذاری در بندر به دنبال جذب سرمایه گذاران خارج از اجتماع محلی هستند. اما توسعه معنی دار محلی فقط هنگامی رخ خواهد داد که ساکنان، متعهد سرمایه گذاری روی خودشان و منابع شان شوند.
فعالیت های مردمی در بافت تاریخی
برخلاف سرمایه های کالبدی که با گذشت زمان فرسوده میشوند، سرمایه های اجتماعی نظیر اعتماد و رابطهی متقابل و یا باورهای اجتماعی با گذشت زمان و بر اثر تداوم پایدار تر می شوند. اما اگر در این مسیر خللی ایجاد شود، احیای این سرمایهها به مراتب سختتر از سرمایه های کالبدی است. از جمله عواملی که موجب ایجاد اختلال می شود، عبارتند از: مهاجرت افراد بومی و یا برعکس ورود مهاجران به بافت (که باعث کاهش اعتماد در میان افراد می شود). جابجایی افراد و ترک بافت توسط آنان و اسکان در سایر مناطق شهر، ورود وسایل ارتباطی جدید بدون کنترل و نظارت کافی اینها نگرانی هایی است که در میان اهالی بافت قدیم بندر کنگ وجوددارد و اهالی معتقدند این عوامل در دهههای گذشته به مرور باعث کمرنگ شدن باورها، اعتقادات، اعتماد و به طورکلی سرمایههای اجتماعی شده است. این نگرانی ها یکی از دلایل بالا رفتن سطح مشارکت اهالی و تلاش آنها برای احیای این سرمایه از طریق ایجاد شوراهای محلی برای حفظ سنتها و معرفی آنها است. در حقیقت مشارکتهای مردمی در بافت تاریخی به منظور حفاظت از دارایی ها شکل گرفته و واکنشی در برابر تصمیمات ناصحیح به منظور توسعه بوده است. اما سامان دادن به فعالیتهای این نهادها و بهره بردن از آنها علاوه بر اینکه باعث پیشبرد اهداف توسعه در مسیر سعی می شود، با تقویت سرمایههای اجتماعی منجر به ایجاد پایداری اجتماعی نیز می گردد.
از جمله فعالیت های مردمی که با مشارکت اهالی بافت تاریخی و مستقل از نهادهای دولتی صورت گرفته، ایجاد موزه مردم شناسی در بندر کنگ است. در سالهای اخیر عدهای از اهالی اقدام به جمعآوری برخی لوازم و وسایل مرتبط با آیین ها، آداب و رسوم مردم منطقه نموده و با انتخاب خانه ای در لبه خیابان ساحلی در محدوده بافت تاریخی این ملک به عنوان محل موزه مردم شناسی تعیین شد. به گفته بانیان موزه، با توجه به پایبندی مردم کنگ به سنتها و رسوم گذشته و حفظ آداب و اجدات خود، هدف از ایجاد موزه حفظ این آداب و رسوم و نمایش و معرفی آن به گردشگران است. به طور کلی بیشترین لوازم موجود در موزه، وسایل و ادوات مربوط به دریانوردی است که از قرن ها پیش، حرفه و سنت مردم منطقه بوده است. اگر چه روز دریانوردی و تجارت به صورت سنتی وجود ندارد، اما اهالی و حتی جوانان با بسیاری از سنت های دریانوردی از جمله ستاره شناسی و نحوه استفادهی ناخداها از ادوات وسایل دریانوردی آشنا بوده و در حفظ آن می کوشند. یکی دیگر از اقدامات انجام شده در موزه، ساخت و معرفی شاخصههای معماری بومی این منطقه شامل برکه، بادگیر، چرخ چاه و کپرهای ساخته شده با برگ درخت نخل است. تبدیل شدن این محدوده به محل تجمع باعث شده تا به مرور، فعالیت های دیگری از جمله برگزاری مراسم های مختلف در این بخش از بافت صورت بگیرد و بر پویایی آن بیافزاید. فعالیت هایی که اگرچه در کالبدی مناسبی اتفاق نمیافتند، اما با دقت به آنها میتوان بسیاری از نیازها و داراییهای بافت را شناسایی کرد. بر اساس آنچه در رویکرد دارایی مبنا ذکر شد، مردم این منطقه نیز با توسل به دانستههای بومی و منابع فرهنگی خود سعی در حفظ و معرفی دارایی های فرهنگی، تاریخی و اجتماعی خود دارند.