به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، مرتضی فاخری، دکترای مدیریت بازرگانی در نوشتاری برای روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، به بررسی جایگاه و اهمیت بالای صنعت بیمه برای توسعه حوزه‌های مختلف اقتصاد دریامحور پرداخته است. این نوشتار را در ادامه می‌خوانید:
توسعه دریامحور یکی از راهبردهای مهم اقتصادی برای بسیاری از کشورهاست که به‌واسطه منابع عظیم آبی، فرصت‌های گسترده‌ای را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. با این حال، فعالیت‌های دریایی همواره با مخاطراتی مانند سوانح دریایی، دزدی دریایی، تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی روبه‌رو هستند که می‌توانند تأثیرات جدی بر عملکرد اقتصادی این بخش داشته باشند. در این راستا، بیمه‌های دریایی می‌توانند نقش مهمی در کاهش این ریسک‌ها، افزایش امنیت اقتصادی و تسهیل سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف مرتبط با دریا ایفا کنند.
مفهوم و انواع بیمه‌های مرتبط با صنایع دریایی
بیمه یکی از ابزارهای مهم مدیریت ریسک در صنایع مختلف است، به‌ویژه در صنایعی که با خطرات طبیعی و غیرطبیعی زیادی روبه‌رو هستند. در صنایع دریایی، این ریسک‌ها شامل طوفان‌ها، نشت نفت، آلودگی دریاها، برخورد کشتیرانی و آسیب‌های زیست‌محیطی است که می‌تواند تأثیرات مالی و عملیاتی زیادی به‌همراه داشته باشد. بیمه‌های دریایی به‌طور خاص برای پوشش این خطرات طراحی شده‌اند و به فعالان این صنعت کمک می‌کنند تا در مواجهه با این ریسک‌ها، از امنیت مالی برخوردار باشند و بتوانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
مفهوم بیمه دریایی به‌طور کلی شامل انواع مختلفی از بیمه‌هاست که هرکدام هدف خاص خود را دارند. یکی از رایج‌ترین انواع بیمه در این صنعت، بیمه کشتی است که برای پوشش آسیب‌ها و خسارت‌هایی که ممکن است در اثر تصادمات، طوفان‌ها یا مشکلات فنی به کشتی‌ها وارد شود، طراحی شده است. بیمه کشتی معمولاً شامل پوشش‌هایی برای خسارت‌های واردشده به کشتی‌ها، بار و تجهیزات مربوط به آن‌هاست. این نوع بیمه می‌تواند به‌صورت بیمه تمام‌خطر یا بیمه محدود به خسارت‌های خاص باشد.
بیمه حمل‌ونقل دریایی یکی دیگر از انواع مهم بیمه‌ها در این صنعت است که به‌ویژه برای پوشش ریسک‌های مرتبط با جابه‌جایی کالاها و محموله‌های تجاری از طریق دریا طراحی می‌شود. این بیمه معمولاً شامل پوشش‌هایی برای خسارت‌ها و ضررهای ناشی از تصادمات، سرقت، آسیب‌های ناشی از شرایط جوی یا آلودگی بوده که ممکن است به محموله‌ها وارد شود. به‌ویژه در حمل‌ونقل کالاهای حساس یا گران‌قیمت، این نوع بیمه اهمیت ویژه‌ای دارد.
بیمه آلودگی دریایی یکی دیگر از انواع بیمه‌های مهم در صنایع دریایی است که به‌ویژه برای پوشش ریسک‌های ناشی از آلودگی‌های نفتی و شیمیایی طراحی شده است. این نوع بیمه به‌طور خاص برای پوشش هزینه‌های پاکسازی آلودگی‌ها، خسارت به اکوسیستم‌های دریایی و جبران خسارات مالی به شرکت‌ها و جوامع محلی به‌کار می‌رود. در مواقعی که یک کشتی دچار نشت نفت یا مواد شیمیایی شود، بیمه آلودگی دریایی می‌تواند هزینه‌های بالای عملیات پاکسازی و بازسازی محیط‌زیست را پوشش دهد.
بیمه انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی، به‌ویژه در پروژه‌های انرژی بادی دریایی و انرژی موج، نوعی بیمه است که در زمینه پروژه‌های جدید و نوآورانه دریامحور استفاده می‌شود. این بیمه‌ها برای پوشش ریسک‌های ناشی از طوفان‌ها، آسیب‌های سازه‌ای یا خطرات عملیاتی در تأسیسات انرژی‌های دریایی طراحی شده‌اند. از آنجایی که این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و پرریسک هستند، بیمه در این زمینه می‌تواند به تأمین مالی و تضمین بازگشت سرمایه کمک کند.
بیمه خسارت زیست‌محیطی نیز در صنایع دریایی وجود دارد که برای پوشش هزینه‌های ناشی از آسیب‌های زیست‌محیطی مانند تخریب اکوسیستم‌های دریایی، مرجان‌ها و دیگر منابع طبیعی دریایی طراحی شده است. این بیمه‌ها می‌توانند شامل هزینه‌های جبران خسارات واردشده به اکوسیستم‌های دریایی و فعالیت‌های بازسازی آن‌ها باشند. به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ صنعتی که ممکن است بر محیط‌زیست تأثیر بگذارند، این نوع بیمه می‌تواند به کاهش اثرات منفی و تضمین پایداری محیط‌زیست کمک کند.
در نهایت، بیمه‌های مسئولیت‌پذیری دریایی نیز در این صنعت وجود دارند که برای پوشش مسئولیت‌های قانونی ناشی از تصادفات، آلودگی‌ها، و آسیب‌های واردشده به اشخاص ثالث طراحی شده‌اند. این نوع بیمه‌ها معمولاً توسط مالکان کشتی‌ها، شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی و فعالان دیگر صنعت دریایی برای محافظت از خود در برابر دعاوی قضایی و خسارات مالی که به دیگران وارد می‌شود، خریداری می‌شود.
در مجموع، بیمه‌های مرتبط با صنایع دریایی، ابزاری حیاتی برای کاهش ریسک‌ها و محافظت از دارایی‌ها و فعالیت‌های اقتصادی در این بخش هستند. این بیمه‌ها به‌طور مؤثر به کاهش تأثیرات مالی حوادث غیرمنتظره و تسهیل ادامه فعالیت‌های اقتصادی در این صنایع کمک می‌کنند.
توسعه دریامحور و لزوم اهمیت بیمه
توسعه دریامحور یا Blue Economy به‌عنوان یک رویکرد نوین برای بهره‌برداری پایدار از منابع دریایی و استفاده از این منابع برای رشد اقتصادی، بهبود معیشت و حفظ سلامت اکوسیستم‌های دریایی شناخته می‌شود. این مفهوم شامل مجموعه‌ای از صنایع و فعالیت‌هاست که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به دریا و منابع دریایی وابسته هستند. این صنایع شامل کشتیرانی، شیلات، انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی، گردشگری دریایی و استخراج منابع معدنی از دریا می‌شوند. هدف اصلی توسعه دریامحور، ایجاد توازن میان بهره‌برداری از منابع دریایی و حفاظت از محیط‌زیست است تا منابع دریایی به‌طور پایدار برای نسل‌های آینده حفظ شوند و بتوان از آن‌ها به‌طور مؤثر بهره‌برداری کرد. این توسعه می‌تواند تأثیرات مثبتی در بهبود کیفیت زندگی جوامع ساحلی، ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها به‌همراه داشته باشد.
در این میان، بیمه به‌عنوان یک ابزار کلیدی در کاهش ریسک‌های مربوط به توسعه دریامحور و حفاظت از منابع دریایی عمل می‌کند. ریسک‌هایی نظیر طوفان‌ها، سیلاب‌ها، آلودگی‌های دریایی و آسیب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی می‌توانند تهدیدی جدی برای فعالیت‌های دریایی و زیست‌محیطی باشند. بیمه می‌تواند با پوشش ریسک‌های مختلف، از خسارت‌های مالی ناشی از این تهدیدها جلوگیری کند و به فعالان اقتصادی در صنایع دریایی کمک کند تا با اطمینان بیشتری فعالیت کنند. به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی و کشتیرانی، بیمه می‌تواند خسارت‌های ناشی از حوادث غیرمنتظره را پوشش دهد و به توسعه این صنایع کمک کند.
بیمه همچنین می‌تواند در مدیریت ریسک‌های محیطی نقش مؤثری ایفا کند. بسیاری از صنایع دریایی نظیر شیلات و گردشگری دریایی با تهدیدات محیطی همچون آلودگی دریاها و تخریب زیستگاه‌ها مواجه هستند. بیمه‌های محیطی می‌توانند پوشش‌هایی برای خسارات ناشی از این تهدیدات ارائه دهند و به حفظ و بازسازی اکوسیستم‌های دریایی کمک کنند. علاوه‌بر این، بیمه می‌تواند به‌عنوان یک ابزار پیشگیرانه در مدیریت بحران‌ها و کاهش آسیب‌ها عمل کند. در شرایطی که یک بحران زیست‌محیطی یا طبیعی رخ دهد، بیمه می‌تواند با تأمین منابع مالی لازم برای بازسازی و جبران خسارت‌ها، به بهبود شرایط پس از بحران کمک کند.
در مجموع، بیمه نقش مهمی در پایداری و توسعه دریامحور ایفا می‌کند. این ابزار نه‌تنها به کاهش ریسک‌های مالی و زیست‌محیطی کمک می‌کند، بلکه با ایجاد فضای مطمئن برای سرمایه‌گذاری، می‌تواند به تسهیل روند توسعه صنایع دریایی و حفاظت از منابع دریایی در بلندمدت کمک نماید.
نقش بیمه در کاهش ریسک‌های دریایی
بیمه در کاهش ریسک‌های دریایی نقشی اساسی و حیاتی ایفا می‌کند. در صنعت دریایی، ریسک‌های طبیعی و غیرطبیعی بسیاری وجود دارد که می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با دریا داشته باشد. این ریسک‌ها شامل طوفان‌ها، سونامی‌ها، آلودگی‌های نفتی، تصادفات کشتیرانی، آفات دریایی، تغییرات اقلیمی و آسیب‌های زیست‌محیطی هستند که می‌توانند به‌طور مستقیم به سرمایه‌گذاران، شرکت‌های بیمه و حتی دولت‌ها خسارت وارد کنند. در این میان، بیمه به‌عنوان ابزاری برای مدیریت این ریسک‌ها و کاهش اثرات منفی آن‌ها عمل می‌کند.
یکی از نقش‌های اصلی بیمه در این زمینه، کاهش تأثیرات مالی ناشی از حوادث غیرمنتظره است. در صورتی که خسارتی به فعالیت‌های دریایی وارد شود، بیمه به‌طور مؤثری کمک می‌کند تا هزینه‌های تعمیرات، جبران خسارت‌ها و به‌ویژه حمایت از افراد و شرکت‌های آسیب‌دیده پوشش داده شود. این امر باعث می‌شود که شرکت‌ها و فعالان اقتصادی در صنعت دریایی قادر باشند با اطمینان بیشتری فعالیت کنند و ریسک‌های مرتبط با حوادث غیرقابل پیش‌بینی را به حداقل برسانند.
علاوه‌بر این، بیمه می‌تواند به کاهش ریسک‌های محیطی نیز کمک کند. بسیاری از صنایع دریایی مانند شیلات، کشتیرانی و گردشگری دریایی با مشکلاتی چون آلودگی دریاها یا تخریب زیستگاه‌های دریایی مواجه هستند. بیمه‌ها با ارائه پوشش‌های خاص، شرکت‌ها را در برابر خسارات ناشی از آلودگی‌های نفتی، مواد شیمیایی و دیگر آسیب‌های زیست‌محیطی محافظت می‌کنند. این نوع بیمه‌ها همچنین می‌توانند هزینه‌های پاکسازی و بازسازی اکوسیستم‌های دریایی را پوشش دهند؛ به‌ویژه درصورت وقوع حوادث بزرگی مانند نشت نفت یا آلودگی‌های ناشی از کشتی‌ها.
بیمه می‌تواند به تقویت ظرفیت‌های پیشگیری از بحران‌ها کمک کند. در بسیاری از موارد، شرکت‌های بیمه می‌توانند به‌عنوان مشاوران و راهنماها در ارزیابی ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های دریایی عمل کرده و با ارائه اطلاعات و تحلیل‌های دقیق به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران کمک کنند تا از وقوع بحران‌ها جلوگیری شود. بیمه‌ها همچنین ممکن است طرح‌های پیشگیرانه برای کاهش ریسک‌ها و جلوگیری از آسیب‌ها ارائه دهند که در نهایت به کاهش تعداد حوادث و خسارات کمک می‌کند.
در نهایت، استفاده از بیمه در بخش‌های مختلف دریایی می‌تواند به کاهش عدم‌اطمینان و نوسانات بازار کمک کند. در بسیاری از صنایع دریایی، مانند کشتیرانی و انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی، ریسک‌های بازار و هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی وجود دارد. بیمه‌های مناسب می‌توانند این نوسانات را پوشش داده و به کاهش اثرات منفی آن‌ها بر سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌ها کمک کنند. به این ترتیب، بیمه با فراهم آوردن یک چارچوب مالی مطمئن، موجب می‌شود تا صنایع دریایی با خیال راحت‌تر و به‌طور پایدارتر رشد کنند. در مجموع، بیمه در کاهش ریسک‌های دریایی نه‌تنها به محافظت از دارایی‌ها و سرمایه‌ها کمک می‌کند، بلکه به ایجاد فضایی امن‌تر و پایدارتر برای توسعه فعالیت‌های دریایی و بهره‌برداری از منابع دریا محور نیز می‌انجامد.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد سرآمد
