به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که تخلیه غیرقانونی نفت و سایر مواد نفتی از کشتی‌ها می‌تواند منجربه آلودگی آب‌های اطراف جزیره شود، نشت نفت از سکوهای نفتی در هنگام استخراج و فرآوری نفت می‌تواند باعث آلودگی گسترده شود و فرسودگی و آسیب‌دیدگی خطوط لوله انتقال نفت می‌تواند منجربه نشت نفت و آلودگی خاک و آب شود.
آلودگی نفتی نیز می‌تواند پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی جدی داشته باشد که از جمله می‌توان به آسیب به اکوسیستم‌های دریایی، آلودگی سواحل، تهدید سلامت انسان و آلودگی آب اشاره کرد. نفت می‌تواند به گیاهان و جانوران دریایی آسیب برساند و باعث مرگ آن‌ها شود و سواحل را آلوده کند و باعث آسیب به صنعت گردشگری شود که برای مقابله با آلودگی‌های نفتی باید اقدامات اساسی انجام گیرد. نظارت دقیق بر فعالیت‌های نفتی در منطقه برای جلوگیری از نشت نفت ضروری است و بازسازی و نوسازی خطوط لوله و سایر زیرساخت‌های نفتی می‌تواند از نشت نفت جلوگیری کند.
خلیج‌فارس در معرض آلودگی‌های نفتی
خلیج‌فارس با برخورداری از ظرفیت‌های متعدد، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود و دارای قابلیت‌های بسیار زیادی در زمینه‌های انرژی، تجارت، نظامی، تنوع‌زیستی و… است. خلیج‌فارس یکی از غنی‌ترین مناطق جهان از نظر منابع نفت و گاز طبیعی است و یک مسیر حیاتی برای حمل‌ونقل دریایی محسوب می‌شود و در مجموع منطقه‌ای استراتژیک است. خلیج‌فارس دارای اکوسیستم‌های دریایی متنوعی است که شامل مرجان‌ها، ماهی‌ها و سایر موجودات دریایی می‌شود. این تنوع‌زیستی به حفظ تعادل محیط‌زیست کمک می‌کند. ورود آلودگی‌های مختلف به خلیج‌فارس باعث ایجاد مخاطراتی برای تنوع‌زیستی آن شده است. آلودگی‌های نفتی از مهم‌ترین آلودگی‌هایی هستند که وارد خلیج‌فارس می‌شوند و بیشترین خطر را ایجاد می‌کنند.
حمل‌ونقل نفت از طریق کشتی‌ها می‌تواند منجربه نشت نفت در دریا شود. تصادفات، نقص فنی یا سهل‌انگاری در بارگیری و تخلیه نفت از جمله عوامل این نشت‌ها هستند. البته ورود آلودگی‌های نفتی دلایل دیگری نیز دارد. فعالیت‌های پالایشگاهی و صنعتی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس می‌تواند باعث رهاسازی مواد آلاینده به دریا شود و همچنین خطوط لوله انتقال نفت که در زیر دریا قرار دارند، ممکن است دچار شکستگی یا نشتی شوند و این امر به آلودگی آب منجر می‌شود. ورود مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها به آب‌های خلیج‌فارس از طریق رودخانه‌ها و فاضلاب‌های شهری نیز می‌تواند به آلودگی نفتی کمک کند.
جزيره خارگ يكي از زيباترين جزاير ايران در خليج‌فارس به‌شمار مي‌رود. اين جزيره كه در ۵۷كيلومتري بندر بوشهر قرار دارد، بزرگ‌ترين پايانه نفتي ايران در خليج‌فارس نیز هست، به‌طوري كه بيش از ۹۵درصد نفت ايران از اين جزيره به ديگر كشورها صادر مي‌شود. در چنین شرایطی برخی کارشناسان معتقدند که ساخت‌وسازهای بدون ارزیابی زیست‌محیطی مانند اسكله‌سازی، احداث پلتفرم، نصب خطوط انتقال نفت و گاز و دستبرد به این ذخایر و … موجب شده بسیاری از مرجان‌های اطراف جزيره خارگ نابود شوند. همچنین ورود پساب‌هاي تصفيه‌نشده صنعتي مربوط به پتروشيمي و شركت‌هاي نفتي يكي ديگر از عوامل تخريب محيط‌زيست آبي هستند كه در جزيره خارگ تشدید شده است.
پایش آلودگی‌های نفتی جزیره خارگ
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر در گفت‌وگویی با مهر گفت: پایش آلودگی‌های نفتی جزیره خارگ با قوت ادامه دارد و در صورت مشاهده هرگونه آلودگی فراتر از حد مجاز اخطاریه‌های محیط‌زیستی صادر خواهد شد. عبدالرحمان مرادزاده در خصوص اقدامات انجام‌یافته در مورد کنترل و کاهش آلودگی‌های نفتی در جزیره خارگ، بیان داشت: در طول سال پایش‌های منظم هوا، آب، پساب و خاک توسط آزمایشگاه‌های معتمد و آزمایشگاه اداره کل محیط‌زیست استان در این جزیره انجام یافته است. وی افزود: در صورت مشاهده هرگونه آلودگی فراتر از حد مجاز اخطاریه‌های محیط‌زیستی صادر و پیگیری‌های لازم در این خصوص انجام می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر تاکید کرد: در صورت وقوع هرگونه نشت نفتی از خطوط لوله یا تأسیسات نیز اقدامات لازم برای مهار آلودگی انجام می‌گیرد. مرادزاده تصریح کرد: در صورت لزوم اقدامات قضایی علیه شرکت‌های متخلف جهت جبران آلودگی انجام می‌گیرد و در این راستا برای جلوگیری از بروز آلودگی در خطوط فرسوده انتقال نفت، جلسات متعددی با مسئولان شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت فلات‌قاره برگزار شده است.
مدیرکل محیط‌زیست استان بوشهر تاکید کرد: مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی تعویض خطوط لوله انجام شده و امیدواریم منجربه کاهش مخاطرات زیست‌محیطی و جلوگیری از نشت نفت به آب‌های خلیج‌فارس شود. وی با اشاره به این‌که شرکت‌های نفتی موظف به رعایت قوانین و مقررات هستند، اضافه کرد: با توجه به حق مطالبه‌گری عمومی این اداره کل آماده دریافت گزارشات، مستندات و شکایت‌های مردمی در خصوص هرگونه آلودگی در جزیره خارک و سایر نقاط استان است.
لزوم نوسازی خطوط انتقال نفت
علی سلیمانی، فعال محیط‌زیست نیز در گفت‌وگو با «مهر» با ابراز نگرانی از وضعیت خطوط انتقال نفت در خلیج‌فارس، بر لزوم نوسازی فوری این زیرساخت‌های حیاتی تاکید می‌کند. او معتقد است، فرسودگی و عدم‌بازرسی دوره‌ای این خطوط، به خطری تبدیل شده که هر لحظه امکان انفجار و فاجعه‌ای زیست‌محیطی را در پی دارد. این فعال محیط‌زیست تاکید می‌کند، نوسازی خطوط انتقال نفت، تنها راه پیشگیری از این فجایع احتمالی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری در آینده پایدار منطقه است. این نوسازی، شامل استفاده از فناوری‌های نوین، به‌کارگیری مواد مقاوم‌تر و ایجاد سیستم‌های هوشمند نظارت و هشدار است.
سلیمانی در ادامه علاوه‌بر نوسازی زیرساخت‌ها، بر ضرورت برخورد قاطع با متخلفان تاکید می‌کند. او معتقد است، سهل‌انگاری و عدم‌رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، نباید بدون مجازات بماند. برخورد قاطع با متخلفان، نه‌تنها بازدارنده است، بلکه پیامی روشن به سایر فعالان این حوزه ارسال می‌کند که حفاظت از محیط‌زیست، خط قرمز است و هیچ‌گونه تخلفی قابل چشم‌پوشی نیست. این فعال محیط‌زیست همچنین از نهادهای دولتی و خصوصی خواست تا با همکاری و هماهنگی، برنامه‌ای جامع برای نوسازی خطوط انتقال نفت و مقابله با آلودگی‌های نفتی تدوین و اجرا کنند. او معتقد است، این برنامه باید شامل بازرسی‌های دوره‌ای، تعمیر و نگهداری مناسب، آموزش کارکنان و ایجاد سیستم‌های پاسخگویی سریع در مواقع اضطراری باشد.
لزوم اقدامات پیشگیرانه
کارشناسان معتقدند که به‌منظور جلوگیری از ورود آلودگی‌های نفتی و کاهش مخاطرات زیست‌محیطی در خلیج‌فارس باید اقدامات اساسی صورت گیرد؛ تدوین و تقویت قوانین سختگیرانه برای حمل‌ونقل و پالایش نفت، به‌ویژه در مورد نشت‌ها و خسارات زیست‌محیطی یکی از این موارد است. افزایش نظارت بر فعالیت‌های دریایی و پالایشگاهی، به‌ویژه در نقاط حساس و آموزش کارکنان شرکت‌های نفتی و کشتیرانی درباره خطرات آلودگی نفتی و روش‌های پیشگیری باید انجام شود. همچنین استفاده از فناوری‌های نوین برای تشخیص زودهنگام نشت نفت و کاهش خطرات و همکاری کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای مدیریت منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست دریایی باید در دستور کار باشد. اجرای برنامه‌های مؤثر برای پاکسازی مناطق آلوده و بازسازی اکوسیستم‌های دریایی آسیب‌دیده از دیگر اقدامات است و با اجرای این راهکارها، می‌توان به کاهش آلودگی‌های نفتی در خلیج‌فارس کمک کرده و سلامت محیط زیست را حفظ کرد.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد سرآمد
