امید متین- ميدانيم كه توسعه، يك مفهوم صرفا فني، اقتصادي و صنعتي نيست؛ بلكه پيشدرآمدهاي مهمي مانند فعاليتهاي صنفي و اجتماعي در چارچوب قوانين موجود دارد. در اين رابطه انجمنها، اتحاديهها، سنديكا و هرگونه فعاليت رسمي و مشخص در حوزه توسعه دريايي ميتواند از جهات گوناگون تاثيرگذار باشد. اهم اين موارد عبارتند از:
اول: نقادي و نظارت
انجمنهاي حرفهاي يكي از مهمترين عوامل موثر در نقد وضعيت موجود، نظارت و كنترل اجتماعي و غيررسمي و تشخيص وضعيت مطلوب هستند. در اين نگرش، انجمنهاي حرفهاي عصاي دست توسعه هستند و با ارائه نقدهاي سازنده، تحليلهاي مكرر و دقيق و پيشنهادات جامع و كاربردي به تصميمسازان و تصميمگيران ارائه طريق ميكنند و معمولا در كشورهاي توسعهيافته، به اين انجمنها دقت، حمايت و توجه ويژه ميشود.
دوم: ارتباط اجتماعي توسعه
توسعه يك موجود زنده است و بايد با آحاد جامعهاي كه در آن زندگي ميكند، رابطه و تعامل برقرار كند. توسعه در خلاء اتفاق نميافتد و بدون ارتباط، دچار آنتروپي مثبت شده و از بين ميرود. آنتروپي منفي زماني حاصل ميشود كه توسعه به عنوان يك مفهوم پويا و زنده با عناصر تشكيل دهنده خود تعامل داشته باشد و به تعبير دانش مديريت، يك سيستم و سازوكار هماهنگ ايجاد كند.
در اين رابطه، انجمنها پل ارتباطي مطمئني براي تعامل و تبادل مجموعه مهمي از عناصر دخيل در توسعه هستند كه اعضاي انجمنها به عنوان قدرت بزرگي از دانش و تجربه و انگيزه، يكي از مهمترين آنهاست. اگر انجمنها ارتباطات و تعاملات گسترده اجتماعي فرهنگي هم داشته باشند، اين دايره تا وسعت بزرگي از شهروندان يك كشور گسترش مييابد. از اين رو، انجمنها و ديگر سازوارههاي صنفي و حرفهاي، لازمه توسعه مدرن و متوازن است
تا جايي كه كشورهاي پيشرفته براي ايجاد اين انجمنها سرمايهگذاريهاي بزرگي به انجام ميرسانند.
سوم: رفع گسل توسعه
توسعه يك مفهوم مقطعي و محدود نيست، بلكه گسترده و در طول زمان و طي نسلها، حركت ميكند. ايجاد ارتباط بين توسعه و نسلها از اهميت برخوردار است و انجمنها در همه كشورهاي مترقي، پل ارتباطي محكمي بين توسعه اين نسل با نسلهاي آتي هستند. بيتوجهي به انجمنها مساوي است با گسل توسعه و ناكام ماندن انبوه سرمايهها و تلاشهاي يك كشور.
اين سه بعد تاثيرگذاري يك انجمن اجتماعي- حرفهاي را نشان ميدهد و به همين خاطر در توسعه واقعي و همه جانبه، بسيار حائز اهميت هستند. اين كه در كشور ما چقدر به اين انجمنها توجه ميشود و آنان را در بازي توسعه دريايي كشور به كار ميگيرند، نكته مهمي است كه به دو عنصر مهم وابستگي دارد:
اول: منش دولت
خط مشي دولتيها براي توسعه چيست؟ جواب اين سوال مهم ميتواند نشان دهد كه يك دولت توسعهگرا چقدر به انجمنها و ساير اركان توسعهساز، توجه ميكند. در كشور ما توسعه دريايي بعد از دو يا سه دهه شعار و توصيه و تاكيد، به سند نظام توسعه دريايي ايران رسيد و حدود يك سالي است كه به عنوان دستور مكتوب روي ميز است. تلاشي در دولت سيزدهم و سپس نگاه جديتري در دولت چهاردهم اتفاق افتاد؛ اما نظم و نسق خاصي در كار ديده نميشود. تعجيل عجيب و غريب معاون دولت سيزدهم در ارائه برنامهاي ناقص و سوالبرانگيزي كه هرگز به كار گرفته نشد.
اول: نقادي و نظارت
انجمنهاي حرفهاي يكي از مهمترين عوامل موثر در نقد وضعيت موجود، نظارت و كنترل اجتماعي و غيررسمي و تشخيص وضعيت مطلوب هستند. در اين نگرش، انجمنهاي حرفهاي عصاي دست توسعه هستند و با ارائه نقدهاي سازنده، تحليلهاي مكرر و دقيق و پيشنهادات جامع و كاربردي به تصميمسازان و تصميمگيران ارائه طريق ميكنند و معمولا در كشورهاي توسعهيافته، به اين انجمنها دقت، حمايت و توجه ويژه ميشود.
دوم: ارتباط اجتماعي توسعه
توسعه يك موجود زنده است و بايد با آحاد جامعهاي كه در آن زندگي ميكند، رابطه و تعامل برقرار كند. توسعه در خلاء اتفاق نميافتد و بدون ارتباط، دچار آنتروپي مثبت شده و از بين ميرود. آنتروپي منفي زماني حاصل ميشود كه توسعه به عنوان يك مفهوم پويا و زنده با عناصر تشكيل دهنده خود تعامل داشته باشد و به تعبير دانش مديريت، يك سيستم و سازوكار هماهنگ ايجاد كند.
در اين رابطه، انجمنها پل ارتباطي مطمئني براي تعامل و تبادل مجموعه مهمي از عناصر دخيل در توسعه هستند كه اعضاي انجمنها به عنوان قدرت بزرگي از دانش و تجربه و انگيزه، يكي از مهمترين آنهاست. اگر انجمنها ارتباطات و تعاملات گسترده اجتماعي فرهنگي هم داشته باشند، اين دايره تا وسعت بزرگي از شهروندان يك كشور گسترش مييابد. از اين رو، انجمنها و ديگر سازوارههاي صنفي و حرفهاي، لازمه توسعه مدرن و متوازن است
تا جايي كه كشورهاي پيشرفته براي ايجاد اين انجمنها سرمايهگذاريهاي بزرگي به انجام ميرسانند.
سوم: رفع گسل توسعه
توسعه يك مفهوم مقطعي و محدود نيست، بلكه گسترده و در طول زمان و طي نسلها، حركت ميكند. ايجاد ارتباط بين توسعه و نسلها از اهميت برخوردار است و انجمنها در همه كشورهاي مترقي، پل ارتباطي محكمي بين توسعه اين نسل با نسلهاي آتي هستند. بيتوجهي به انجمنها مساوي است با گسل توسعه و ناكام ماندن انبوه سرمايهها و تلاشهاي يك كشور.
اين سه بعد تاثيرگذاري يك انجمن اجتماعي- حرفهاي را نشان ميدهد و به همين خاطر در توسعه واقعي و همه جانبه، بسيار حائز اهميت هستند. اين كه در كشور ما چقدر به اين انجمنها توجه ميشود و آنان را در بازي توسعه دريايي كشور به كار ميگيرند، نكته مهمي است كه به دو عنصر مهم وابستگي دارد:
اول: منش دولت
خط مشي دولتيها براي توسعه چيست؟ جواب اين سوال مهم ميتواند نشان دهد كه يك دولت توسعهگرا چقدر به انجمنها و ساير اركان توسعهساز، توجه ميكند. در كشور ما توسعه دريايي بعد از دو يا سه دهه شعار و توصيه و تاكيد، به سند نظام توسعه دريايي ايران رسيد و حدود يك سالي است كه به عنوان دستور مكتوب روي ميز است. تلاشي در دولت سيزدهم و سپس نگاه جديتري در دولت چهاردهم اتفاق افتاد؛ اما نظم و نسق خاصي در كار ديده نميشود. تعجيل عجيب و غريب معاون دولت سيزدهم در ارائه برنامهاي ناقص و سوالبرانگيزي كه هرگز به كار گرفته نشد.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد سرآمد