با گسترش صنایع دریایی و فراساحل در ایران، نقش مؤسسات رده بندی و نظارتی در تضمین کیفیت و ایمنی پروژه‌ها پررنگ‌تر شده است. مؤسسه رده‌بندی ایرانیان نیز در پروژه‌هایی مانند توسعه میدان بلال فعال بوده است. در گفت‌وگو با مهندس مجتبی امیدوار، مدیر واحد فراساحل این مؤسسه، به بررسی نقش، چالش‌ها و دستاوردهای آن پرداخته‌ایم.
صنایع فراساحل یکی از مهم‌ترین بخش‌های توسعه صنعت نفت و گاز کشور است که نیازمند استانداردهای دقیق فنی و نظارتی است. موسسه رده‌بندی ایرانیان به عنوان یک نهاد فنی معتبر، نقش کلیدی در نظارت، ارزیابی و تأیید پروژه‌های دریایی و فراساحلی ایفا می‌کند. یکی از پروژه‌های مهمی که این موسسه در آن مشارکت داشته، طرح توسعه میدان بلال است که شامل طراحی، ساخت و نصب جکت این میدان می‌شود.
برای بررسی دقیق‌تر این پروژه و نقش موسسه رده‌بندی ایرانیان، مارین‌نیوز گفت‌وگویی اختصاصی با مهندس امیدوار، مدیر بخش فراساحل موسسه رده‌بندی ایرانیان ترتیب داده است. در این مصاحبه به جزئیات حضور این موسسه در پروژه بلال، چالش‌های اجرایی، و استانداردهای مورد نیاز پرداخته شده است.
لطفاً به‌صورت خلاصه درباره مأموریت و فعالیت‌های بخش فراساحل مؤسسه رده‌بندی ایرانیان توضیح دهید.
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان در حوزه نظارت بر طراحی، ساخت، نصب و بهره‌برداری از سازه‌های دریایی، از جمله سکوها، خطوط لوله و تأسیسات فراساحلی، فعالیت دارد. ما به‌عنوان شرکت بازرسی شخص ثالث (TPIA) و تضمین عملیات دریایی (MWS) در پروژه‌های مختلف ایفای نقش می‌کنیم. حضور و نظارت مؤسسه در مراحل مختلف پروژه‌های EPCI، از فاز مهندسی و نظارت بر خرید کالا تا ساخت و نصب، تضمین‌کننده‌ی تطابق این پروژه‌ها با استانداردهای ملی و بین‌المللی و الزامات اختصاصی هر پروژه است. همچنین، این نظارت به کاهش ریسک‌های زیست‌محیطی و ایمنی، رسوب دانش در کشور و افزایش کیفیت پروژه‌ها کمک شایانی می‌کند.
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان تاکنون در چه پروژه‌های مهمی در حوزه فراساحل مشارکت داشته و چه موفقیت‌هایی به دست آورده است؟
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان در سال‌های اخیر نقش کلیدی در نظارت و تضمین کیفیت پروژه‌های حوزه فراساحل ایفا کرده است. با خروج شرکت‌های بازرسی خارجی، این مؤسسه با تکیه بر دانش متخصصان داخلی، مسئولیت‌های مهمی را بر عهده گرفته و دستاوردهای قابل توجهی کسب کرده است.
مشارکت در پروژه‌های کلیدی حوزه فراساحل
یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های مؤسسه رده‌بندی ایرانیان، حضور در پروژه‌های راهبردی و پیچیده‌ای بوده که هر یک تأثیر بسزایی در توسعه صنعت دریایی و نفت و گاز کشور داشته‌اند. چهار پروژه مهم که این مؤسسه در آنها نقش نظارتی و مهندسی داشته، عبارتند از:
۱. نظارت بر عملیات جابه‌جایی تاپساید فاز ۱۱ پارس جنوبی: این پروژه شامل بررسی مدارک مهندسی، جداسازی، جابه‌جایی و اصلاح سکوی ۱۲C و نصب آن در موقعیت ۱۱B بود. اهمیت این عملیات در آن است که پس از ۲۰ سال، فاز ۱۱ پارس جنوبی به‌عنوان آخرین فاز توسعه این میدان عظیم گازی، با توان متخصصان داخلی به بهره‌برداری رسید. همچنین، پیچیدگی بالای این عملیات باعث شد که برای نخستین بار در تاریخ کشور چنین جابه‌جایی بزرگی انجام شود.
۲. بررسی و تأیید مدارک مهندسی تفصیلی تاپساید فاز ۱۱: این اقدام که برای نخستین بار توسط یک شرکت ایرانی انجام شد، نقطه عطفی در صنعت مهندسی کشور محسوب می‌شود. پیش‌تر، خدمات بازرسی در برخی مراحل به شرکت‌های داخلی واگذار می‌شد، اما این نخستین بار است که طراحی جزییات (Detail Design) توسط یک مؤسسه ایرانی انجام شده است.
۳. نظارت بر عملیات ساخت و نصب گوی‌های شناور پایانه جاسک: این گوی‌ها که به‌عنوان آخرین حلقه زنجیره طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک محسوب می‌شوند، امکان بارگیری نفتکش‌های غول‌پیکر VLCC و صادرات نفت از دریای عمان را فراهم می‌کنند. این پروژه در راستای توسعه سواحل مکران و ایجاد یک هاب بزرگ تجاری دریایی نقش مؤثری دارد.
۴. نظارت بر مهندسی، ساخت و نصب بیش از ۳۰۰ کیلومتر خط لوله دریایی: این خطوط لوله که برای انتقال نفت و گاز از میادین مختلف مانند سلمان، ابوذر، فاز ۱۱ و فاز ۱۶ احداث شده‌اند، نقش مهمی در افزایش تولید و پایداری عرضه انرژی کشور ایفا می‌کنند. در شرایطی که ناترازی انرژی به یکی از چالش‌های مهم کشور تبدیل شده، این پروژه‌ها به تقویت زیرساخت‌های انتقال نفت و گاز از دریا به خشکی کمک شایانی کرده‌اند.
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان با این دستاوردها، نشان داده است که توان داخلی می‌تواند جایگزین مناسبی برای شرکت‌های خارجی در پروژه‌های راهبردی کشور باشد.
پروژه جکت طرح توسعه میدان بلال یکی از پروژه‌هایی است که موسسه شما در آن حضور داشته است. لطفاً درباره این پروژه و نحوه مشارکت موسسه توضیح دهید.
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان در پروژه‌های ساخت و نصب سازه‌های فلزی دریایی، از جمله پروژه میدان گازی بلال، نقش کلیدی در بررسی و تأیید طراحی عملیات، بازرسی صنعتی، و نظارت بر عملیات بارگیری و نصب ایفا کرده است. این مؤسسه به‌عنوان یک شرکت بازرسی شخص ثالث، بر رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی و کاهش ریسک‌های عملیاتی نظارت می‌کند.
تأیید طراحی و مدارک فنی جکت میدان گازی بلال
در مرحله مهندسی این پروژه، بیش از ۴۰ مدرک فنی توسط کارشناسان مؤسسه بررسی و تأیید شده است. این مدارک شامل روش‌های انتقال، بارگیری، مهاربندی و نصب بوده که همگی مطابق با استانداردهای جهانی و با رعایت الزامات ایمنی و شرایط خاص خلیج فارس تدوین شده‌اند. علاوه بر این، تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های تأمین تجهیزات و شرایط ویژه محیطی نیز در این بررسی‌ها مدنظر قرار گرفته‌اند.
نظارت بر عملیات بارگیری، مهاربندی و نصب
در بعد اجرایی پس از انجام نظارت های خاص حین ساخت سازه مذکور که وزنی در حدود ۱۸۰۰ تن داشت عملیات نظارت بر بارگیری توسط بازرس این موسسه در مراحل مختلفی صورت پذیرفت که این نظارت ها شامل دریافت تاییدیه گزارش وزن کشی سازه، بررسی وضعیت اسکله مورد نظر جهت بارگیری، بازرسی و تایید عملیاتی بودن بوجی (Bogie)حامل جکت به منظور عملیات جابه جایی زمینی از محل ساخت جکت تا اسکله بارگیری، بررسی و تایید بارج حامل جکت که خود شامل موارد ایمنی و کیفی متعدد بسیاری هست و در نهایت پس از بارگیری و قرار گرفتن در محل مشخص در نقشه های تایید شده نظارت بر مهار بندی سازه مذکور بر روی بارج بودند.
رعایت استانداردها و ایمنی در پروژه‌های فراساحلی مانند بلال چه تأثیری در موفقیت این پروژه‌ها داشته و چگونه مؤسسه شما به این مهم دست یافته است؟
رعایت استانداردهای ایمنی در پروژه‌های فراساحلی همچون میدان گازی بلال، نقشی کلیدی در موفقیت و پایداری این پروژه‌ها دارد. در این حوزه، شرکت‌های بازرسی شخص ثالث به‌عنوان نهادهای مستقل و بی‌طرف، وظیفه ارزیابی میزان انطباق فرآیندها و سیستم‌ها با استانداردهای فنی، کدهای مهندسی و الزامات ایمنی را بر عهده دارند.
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان، با بهره‌گیری از توان علمی، فنی و تجربی خود، توانسته در این پروژه نقش مؤثری ایفا کند. حضور این مؤسسه در فرآیند نظارت و بازرسی، منجر به کاهش حوادث کاری، افزایش عمر مفید تجهیزات و جلب اعتماد کارفرمایان و مالکان پروژه‌های مختلف شده است. این موفقیت‌ها، حاصل تعهد مؤسسه به رعایت دقیق استانداردهای بین‌المللی و استفاده از نیروهای متخصص است.
مؤسسه رده‌بندی ایرانیان به‌عنوان یک نهاد بین‌المللی، همواره در مسیر ارتقای کیفیت و ایمنی پروژه‌های فراساحلی گام برداشته و با افزایش روزافزون توانمندی‌های خود، نقش بسزایی در توسعه و پیشرفت صنعت دریایی و نفت و گاز کشور ایفا می‌کند.
آیا تجربه‌های موفق پروژه بلال می‌تواند به‌عنوان الگویی برای پروژه‌های مشابه در صنعت نفت و گاز ایران مورد استفاده قرار گیرد؟ در این مورد چه پیشنهاداتی دارید؟
تجربه موفق پروژه بلال نشان‌دهنده توانمندی و اعتماد به نیروی متخصص داخلی در صنعت نفت و گاز ایران است. بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفرساعت کار بی‌حادثه در این پروژه، که توسط مجری طرح اعلام شد، گواهی بر این موضوع است که با اعتماد به متخصصان داخلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی، می‌توان به نتایج موفقیت‌آمیز دست یافت.
این تجربه موفق می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر پروژه‌های مشابه در صنعت نفت و گاز ایران مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد می‌شود که در پروژه‌های آینده نیز بر استفاده از توانمندی‌های داخلی و ایجاد اعتماد به نیروی متخصص بومی تأکید بیشتری شود. همچنین، استمرار آموزش و به‌روز رسانی تجهیزات و فرآیندهای کاری، همراه با بهبود استانداردهای ایمنی، می‌تواند به تسریع در پیشرفت پروژه‌ها و کاهش ریسک‌های مرتبط با آنها کمک کند.
به نظر شما، همکاری با شرکت‌های داخلی در پروژه‌های مشابه چگونه می‌تواند به تقویت زیرساخت‌های صنعتی و توسعه ظرفیت‌های داخلی و در نهایت کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری کشور کمک کند؟
یکی از مهم‌ترین مزایای همکاری با شرکت‌های داخلی، انتقال دانش فنی، افزایش مهارت نیروهای داخلی و تقویت صنعت بومی کشور است. این همکاری‌ها موجب ایجاد زنجیره تأمین داخلی، افزایش توانمندی کارخانجات ساخت و ارتقای سطح فناوری کشور می‌شود که در نهایت، به خودکفایی صنعتی در حوزه فراساحل و دریایی منجر خواهد شد. همچنین این همکاری ها علاوه بر کاهش هزینه‌های ارزی و وابستگی به پیمانکاران خارجی، موجب افزایش سرعت اجرا و بهره‌وری پروژه‌ها شده است. این شرکت‌ها تجربه و دانش تخصصی بالایی در ساخت سازه‌های دریایی دارند و همکاری آنها باعث شده که پروژه‌هایی مانند میدان بلال با هزینه کمتر و کیفیت مناسب‌تری اجرا شوند.
اشتغال‌زایی در بخش فراساحل چه نقشی در توسعه اقتصادی مناطق جنوبی کشور داشته و مؤسسه رده‌بندی ایرانیان در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟
توسعه پروژه‌های فراساحلی به اشتغال‌زایی پایدار در مناطق جنوبی کشور کمک شایانی کرده است. این صنعت فرصت‌های شغلی متعددی در حوزه‌های مهندسی، ساخت و نصب سازه‌های دریایی، تعمیر و نگهداری تأسیسات و مدیریت پروژه‌های فراساحلی ایجاد کرده است. مؤسسه رده‌بندی ایرانیان نیز با تربیت نیروی انسانی متخصص، برگزاری دوره‌های آموزشی و همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور، نقش مؤثری در توسعه ظرفیت‌های اشتغال‌زایی و افزایش مهارت‌های نیروی کار داخلی ایفا کرده است.
با توجه به رشد پروژه‌های فراساحل در ایران، آینده این صنعت را چگونه می‌بینید و موسسه رده‌بندی ایرانیان چه برنامه‌هایی برای توسعه فعالیت‌های خود دارد؟
آینده صنعت فراساحل ایران بسیار امیدوارکننده است. با توسعه میادین نفت و گاز و افزایش نیاز به سازه‌های دریایی، استانداردهای فنی و نظارتی بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کنند. موسسه رده‌بندی ایرانیان در تلاش است تا با گسترش همکاری‌های بین‌المللی، آموزش نیروی متخصص، و به‌کارگیری فناوری‌های روز دنیا، نقش خود را در این حوزه تقویت کند. همچنین، در حال برنامه‌ریزی برای ارائه خدمات نوین در حوزه بازرسی، تحلیل سازه‌های دریایی، و تأیید صلاحیت تجهیزات فراساحلی هستیم تا بتوانیم نقش مؤثرتری در پیشرفت این صنعت ایفا کنیم.
در این راستا، برنامه‌هایی برای ادامه و توسعه همکاری با شرکت‌های بالادستی شرکت ملی نفت ایران، از جمله شرکت نفت و گاز پارس و نفت فلات قاره ایران، در دستور کار قرار دارد. علاوه بر این، مؤسسه رده‌بندی ایرانیان به‌دنبال ورود به بازارهای جدید است و در این راستا، گام‌هایی برای گسترش همکاری‌ها در صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی برداشته می‌شود. این تلاش‌ها به‌منظور افزایش توان داخلی و ارتقای استانداردها در پروژه‌های بزرگ آینده حوزه نفت و گاز کشور است.
در پایان من هم از شما و تیم مارین‌نیوز برای پوشش اخبار صنعت فراساحل ایران و بطور کلی حوزه دریایی تشکر می‌کنم.
بازنشر مرین‌پرس به نقل از مارین‌نیوز
