غلامرضا مصدق – بیتصمیمی، دیرتصمیمی و بدتصمیمی بدترين آفات هر نظام تصمیمگیری هستند. متاسفانه نظام تصمیمگیری ما نیز کموبیش به این سه آفت مبتلاست. تجميع تبعات سه آفت مذكور طي چنددهه گذشته يکی از دلایل انباشت مشکلات فعلی کشور است. بسیاری از مشکلات اساسی کشور رها شده و به عبارتی دچار بیتصمیمی هستند. مثلاً مشکل فرونشست زمین که ناشی از برداشت بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی است پهنه وسیعی از سرزمین ایران را با خطر جدي مواجه کرده، با این حال این مسئله حیاتی کاملاً رها شده و دچار بیتصمیمی شده است. عدماتخاذ یک استراتژی توسعه اقتصادی، فقدان تصمیمگیری برای مقابله با آلودگی هوا، فرار سرمایه و مغزها و غیره مشت نمونه خروار از روند بیتصمیمیهاست.
قانون منع استفاده از ماهواره تصویب و با شدت و حدت به اجرا گذاشته شد، اگرچه شکست آن پیشاپیش کاملاً قابل پیشبینی بود، اما تنها بعد از گذشت چندماه از اجرای قانون، بیهوده بودن آن حتی برای تصمیمگیران و مدافعان آن به یقین تبدیل شد، با این حال چندسال طول کشید تا آن قانون بیسروصدا کنار گذاشته شود. دستاوردهای آن تصميم بد، خستگی و استهلاک نیروی انتظامی، نارضایتی شدید مردم و رضایت کامل نصابان ماهواره بود. با اینکه نهايتا پذیرفتن FATF صددرصد اجتنابناپذیر خواهد بود و دیر یا زود ایران به آن ملحق ميشود، اما فعلاً ۱۰سال است در مورد پیوستن یا نپیوستن به آن بحث و گفتوگو میشود و احتمالاً سالهای سال همچنان گفتوگو در مورد آن بدون نتیجهگیری ادامه خواهد داشت که نمونههای عینی از رویه دیرتصمیمی هستند.لیست بدتصمیمیها كه مثنوی هفتادمن کاغذ میشود. با اینکه از قبل کاملا معلوم بود، با وجود دسترسی آسان به فیلترشکن، فیلترینگ عملاً غیرممکن است، با اینحال همچنان بر اجرای این تصمیم بد بدون هیچگونه دستاوردی اما با هزینههای سنگین برای مردم و نظام اصرار میشود. دولت با مداخله گسترده و مستمر در قیمتگذاری کالاها و خدمات، فساد و ناکارآمدی را دامن میزند و هرگز از نتایج زیانبار این تصمیمات بد، درس نمیگیرد. قانون جوانسازی جمعیت، باوجود اینکه متخصصان و دلسوزان به استناد اعداد و ارقام بد بودن این تصمیم را گوشزد کردند، با اينحال باوجود صرف دهها هزارمیلیارد برای اجرای آن، جمعیت نهتنها جوان نشد، بماند که پیرتر هم شد.بیتصمیمیها کشور را در آینده با خطرات و چالشهای بزرگ مواجه کرده و دیرتصمیمیها، فرصتها را منهدم و بعضاً آنها را به تهدید تبدیل میکنند. به قول امام علی(ع) « قدر فرصتها را بدانید که چون ابرها ميگذرند». بدتصمیمی منابع را هدر، ناکارآمدی و نارضایتی مردم را افزایش میدهد. تردیدی نیست که نظام تصمیمگیری جمهوری اسلامی نیازمند خانهتکانی اساسی است، اگرچه فعلاً در دولت افق چشماندازی برای تغییر دستفرمان در اين عرصه دیده نمیشود.
قانون منع استفاده از ماهواره تصویب و با شدت و حدت به اجرا گذاشته شد، اگرچه شکست آن پیشاپیش کاملاً قابل پیشبینی بود، اما تنها بعد از گذشت چندماه از اجرای قانون، بیهوده بودن آن حتی برای تصمیمگیران و مدافعان آن به یقین تبدیل شد، با این حال چندسال طول کشید تا آن قانون بیسروصدا کنار گذاشته شود. دستاوردهای آن تصميم بد، خستگی و استهلاک نیروی انتظامی، نارضایتی شدید مردم و رضایت کامل نصابان ماهواره بود. با اینکه نهايتا پذیرفتن FATF صددرصد اجتنابناپذیر خواهد بود و دیر یا زود ایران به آن ملحق ميشود، اما فعلاً ۱۰سال است در مورد پیوستن یا نپیوستن به آن بحث و گفتوگو میشود و احتمالاً سالهای سال همچنان گفتوگو در مورد آن بدون نتیجهگیری ادامه خواهد داشت که نمونههای عینی از رویه دیرتصمیمی هستند.لیست بدتصمیمیها كه مثنوی هفتادمن کاغذ میشود. با اینکه از قبل کاملا معلوم بود، با وجود دسترسی آسان به فیلترشکن، فیلترینگ عملاً غیرممکن است، با اینحال همچنان بر اجرای این تصمیم بد بدون هیچگونه دستاوردی اما با هزینههای سنگین برای مردم و نظام اصرار میشود. دولت با مداخله گسترده و مستمر در قیمتگذاری کالاها و خدمات، فساد و ناکارآمدی را دامن میزند و هرگز از نتایج زیانبار این تصمیمات بد، درس نمیگیرد. قانون جوانسازی جمعیت، باوجود اینکه متخصصان و دلسوزان به استناد اعداد و ارقام بد بودن این تصمیم را گوشزد کردند، با اينحال باوجود صرف دهها هزارمیلیارد برای اجرای آن، جمعیت نهتنها جوان نشد، بماند که پیرتر هم شد.بیتصمیمیها کشور را در آینده با خطرات و چالشهای بزرگ مواجه کرده و دیرتصمیمیها، فرصتها را منهدم و بعضاً آنها را به تهدید تبدیل میکنند. به قول امام علی(ع) « قدر فرصتها را بدانید که چون ابرها ميگذرند». بدتصمیمی منابع را هدر، ناکارآمدی و نارضایتی مردم را افزایش میدهد. تردیدی نیست که نظام تصمیمگیری جمهوری اسلامی نیازمند خانهتکانی اساسی است، اگرچه فعلاً در دولت افق چشماندازی برای تغییر دستفرمان در اين عرصه دیده نمیشود.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد سرآمد