به گزارش خبرگزاری تسنیم، خلیج گرگان، یکی از مهم‌ترین پهنه‌های آبی ایران در جنوب شرقی دریای خزر، به دلیل کاهش سطح آب دریای خزر و بسته شدن کانال‌های ارتباطی آن با دریا، در سال‌های اخیر با بحران خشکی و افزایش شوری مواجه شده است. با وجود لایروبی کانال‌های ارتباطی خلیج گرگان با دریای خزر که منجر به بهبود نسبی وضعیت آن شده است، کارشناسان معتقدند این اقدام به‌تنهایی برای احیای کامل خلیج کافی نیست و پمپاژ آب نیز باید انجام شود.
چرا لایروبی کافی نیست؟
- کاهش سطح آب دریای خزر: سطح آب دریای خزر در سال‌های اخیر کاهش یافته و در پاییز و زمستان به دلیل کاهش دبی رودخانه ولگا، سطح تراز آن پایین‌تر می‌آید. در چنین شرایطی، حتی با لایروبی، میزان جریان طبیعی آب از دریا به خلیج محدود می‌شود.
- عدم بازگشت کامل تبادل آب: لایروبی کانال آشوراده منجر به بهبود تبادل آب شد، اما همچنان ظرفیت ورود آب به خلیج به‌اندازه‌ای نیست که بتواند شوری و سایر آلاینده‌ها را به‌طور کامل تعدیل کند. به‌ویژه در دوره‌هایی که سطح آب دریا کاهش می‌یابد، جریان آب ورودی به خلیج ضعیف شده و مجدداً شوری افزایش می‌یابد.
- افزایش شوری و اثرات آن: با کاهش ورود آب تازه از دریا و تبخیر بالای خلیج، میزان شوری به سطح بحرانی رسیده است. این مقدار از شوری، بسیاری از گونه‌های آبزی را از بین برده و تنها گونه‌های مقاوم به شوری در خلیج باقی مانده‌اند. در چنین شرایطی، ورود حجم بیشتری از آب دریا، از طریق پمپاژ، می‌تواند روند احیا را تسریع کند.
- رسوبات انباشته و کاهش عمق کانال‌ها: با وجود لایروبی، رسوب‌گذاری در کانال‌های ارتباطی ادامه دارد و در دوره‌هایی که سطح آب دریای خزر پایین می‌آید، این کانال‌ها کارایی خود را از دست می‌دهند. لذا پمپاژ آب می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از بسته شدن مجدد کانال‌ها و استمرار تبادل آب ایفا کند.
- کاهش غلظت آلاینده‌ها: ورود کنترل‌شده آب تازه از دریای خزر به خلیج از طریق پمپاژ، علاوه بر کاهش شوری، می‌تواند باعث کاهش غلظت نیترات، فسفات و سایر آلاینده‌های زیست‌محیطی شود که در سال‌های اخیر به دلیل قطع ارتباط با دریا در خلیج انباشته شده‌اند.
در نتیجه، لایروبی گام مهمی در احیای خلیج گرگان بوده است، اما به دلیل کاهش سطح آب دریای خزر، افزایش شوری و محدودیت تبادل طبیعی آب، اجرای طرح پمپاژ آب ضروری است تا روند احیا تسریع شود و اکوسیستم خلیج شرایط پایدارتری پیدا کند.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد آبی
