مصاحبه با آقای منصور بیجار، استاندار سیستان و بلوچستان
مجری: استان‌ها نقش مهمی در پیشرفت کشور دارند و استانداران به عنوان نمایندگان حاکمیت در استان‌ها، مسئولیت سنگینی بر عهده دارند. برنامه “استاندار” با هدف ارتباط مستقیم مردم با استانداران و پاسخگویی به مطالبات آنها طراحی شده است. امروز میزبان اولین استاندار اهل سنت بلوچ سیستان و بلوچستان، آقای منصور بیجار هستیم.
سوال: شما اولین استاندار اهل سنت بلوچ هستید، درست است؟
بیجار: بله.
سوال: شما سال‌ها در استانداری مشغول بوده‌اید؟
بیجار: بله، از ابتدای استخدامم در وزارت کشور بوده‌ام.
سوال: تجربه قابل توجهی در حوزه استانداری دارید؟
بیجار: تقریبا ۲۴ سال.
سوال: متولد سیستان هستید؟
بیجار: بله، متولد شهر خاش هستم.
سوال: استان سیستان و بلوچستان با حدود ۱۹۰ هزار کیلومتر مربع مساحت، ۱۱.۵ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد و ظرفیت‌های قابل توجهی دارد. لطفا تصویر کلی از استان ارائه دهید.
بیجار: استان سیستان و بلوچستان بزرگترین استان کشور است. از جنوب با دریای عمان و از شمال با کشورهای پاکستان و افغانستان مرز مشترک دارد. تنوع قومی، قبیله‌ای و مذهبی در استان مشهود است. به لحاظ جغرافیایی، اقلیم‌های متنوعی از سواحل گرفته تا کوهستان و دشت را در بر می‌گیرد. در حوزه کشاورزی، تمام محصولاتی که در کشور تولید می‌شود، در این استان نیز تولید می‌شود. سیستان و بلوچستان ظرفیت‌های معدنی خوبی دارد و به دلیل موقعیت مرزی، می‌تواند در تجارت و بازرگانی نقش مهمی ایفا کند. در حوزه میوه‌های گرمسیری بی‌نظیر است و تمام میوه‌های گرمسیری دنیا در این استان قابلیت تولید دارند. ما می‌توانیم از طریق مرزهای استان با حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان ارتباط برقرار کنیم.
سوال: آقای رئیس جمهور در سفر اخیر خود به استان گفتند که وضعیت سیستان بدتر از ۵۰ سال پیش است. آیا واقعا اینطور است؟
بیجار: منظور آقای رئیس جمهور این نبود که اقدامی انجام نشده است. ایشان در گذشته شاهد منطقه‌ای پرآب و سرسبز بودند، اما به دلیل خشکسالی و عدم آب رودخانه هیرمند، تالاب هامون خشک شده و کشاورزی و معیشت مردم دچار مشکل شده است.
سوال: بزرگترین مشکل سیستان و بلوچستان، آب شرب و کشاورزی است. ضریب آب چابهار هنوز به ۵۰ درصد نرسیده است. برنامه شما برای حل این مشکل چیست؟
بیجار: استان به دلیل وسعت زیاد و تنوع اقلیمی، به سه بخش تقسیم می‌شود: شمال که کم بارش است و به رودخانه هیرمند وابسته است، بخش مرکزی که کوهستانی است و آب‌های زیرزمینی دارد، و بخش جنوبی که به دریا نزدیک است و اقلیم متفاوتی دارد. برای شمال استان، پایداری منابع آب شرب و صنایع کوچک در اولویت است. در حال حاضر طرح‌های اضطراری در حال اجراست و بخشی از حق‌آبه تأمین شده است. همچنین بزرگترین آب شیرین‌کن فراساحلی در حال احداث است که ۱۱۰۰ لیتر در ثانیه آب شیرین برای زاهدان و زابل تأمین می‌کند. طرح دیگری از منطقه بندان با ظرفیت ۸۰۰ لیتر در ثانیه و طرحی از منطقه تهلاب با ظرفیت ۱۰۰۰ لیتر در ثانیه نیز در حال اجراست.
سوال: آخرین وضعیت پیگیری حق‌آبه هیرمند چیست؟
بیجار: اختلاف بر سر حق‌آبه هیرمند سابقه ۱۵۰ ساله دارد. در سال ۱۳۵۱ معاهده‌ای بین ایران و افغانستان بسته شد که ۸۲۰ میلیون متر مکعب حق‌آبه برای ایران تعیین شد، اما همیشه تأمین نشده است. مشکل اصلی این بوده که پیگیری حق‌آبه به صورت واحد انجام نشده است. در حال حاضر با دستور آقای رئیس جمهور، قرار است یک مجموعه واحد با همکاری وزارت خارجه و وزارت نیرو و با استفاده از ظرفیت‌های محلی این موضوع را پیگیری کند. همچنین طرح رویین‌تن سازی سیستان با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی در حال اجراست.
سوال: آیا برنامه‌ای برای مهار آب‌های سطحی و جلوگیری از هدر رفت آنها در جنوب استان دارید؟
بیجار: بله، طرح جامع مدیریت سیلاب جنوب استان تهیه شده است. همچنین طرح تهلاب در منطقه مرکزی و سدهایی در سراوان، خاش و ایرانشهر در حال اجراست. بزرگترین طرح انتقال آب از دریا و شیرین‌سازی با ظرفیت ۲۸۰ میلیون متر مکعب در سال نیز در حال انجام است که ۱۸۰ میلیون متر مکعب آن سهم سیستان و بلوچستان خواهد بود.
سوال: آیا در زمینه شیرین‌سازی آب تعلل شده است؟
بیجار: بله، باید زودتر به این سمت می‌رفتیم. اما هزینه‌های آن نیز قابل توجه است. بهترین راهکار ترکیب مهار آب‌های سطحی و شیرین‌سازی است.
سوال: برنامه زمان‌بندی طرح انتقال آب چیست؟
بیجار: قرار بود سال آینده به بهره‌برداری برسد، اما بستگی به تأمین منابع دارد.
سوال: آیا سند توسعه منابع آبی سیستان وجود دارد؟
بیجار: بله، برنامه جامعی برای آب داریم. در حال حاضر در ۵ ناحیه استان تنش آبی وجود دارد. ۲۸۵ میلیون لیتر آب مصرفی ماست که ۲۳۰ میلیون لیتر آن تأمین شده است. ۵۰ میلیون لیتر کسری داریم که با طرح‌های در دست اجرا تأمین خواهد شد.
سوال: برای جلوگیری از مهاجرت از سیستان چه برنامه‌ای دارید؟
بیجار: مهاجرت به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح، عدم توزیع عادلانه ثروت و عدم توجه به زیرساخت‌ها در گذشته اتفاق افتاده است. ما در دو سال گذشته بیش از ۸ هزار نفر ورودی در سیستم اداری داشته‌ایم که بیش از ۵ هزار نفر آنها مهاجرت کرده‌اند. همچنین عدم استفاده از ظرفیت‌های جنوب استان مانند بندر چابهار و مرز با پاکستان و افغانستان نیز در مهاجرت مؤثر بوده است. قوانینی مانند قانون ارزش افزوده نیز به نابرابری و مهاجرت دامن زده است.
سوال: آیا سند تجارت استان وجود دارد؟ برنامه شما برای توسعه تجارت چیست؟
بیجار: بله، ما سند چشم‌انداز، قوانین برنامه توسعه، سند ملی آمایش سرزمین و سند راهبردی در یازده محور را داریم. همچنین برنامه جامع توسعه استان سیستان و بلوچستان را تهیه کرده‌ایم که در آن به ظرفیت‌های داخلی استان مانند مرز توجه ویژه شده است. ما می‌توانیم با کشورهای پاکستان و افغانستان تهاتر کالا داشته باشیم و نیازهای داخل کشور را تأمین کنیم. همچنین می‌توانیم از طریق بندر چابهار به کشورهای آسیای میانه صادرات داشته باشیم.
سوال: چرا به مرزنشینان مزیت‌ها و امتیازهایی داده نمی‌شود؟
بیجار: تمرکزگرایی و بخشی‌نگری دو آفت مدیریتی در کشور هستند که باعث تعدد قوانین و بخشنامه‌ها می‌شوند. ما در حال حاضر چهار مرز رسمی و ۱۴ بازارچه مرزی داریم که باید قوانین آنها تسهیل شود. با دستور آقای رئیس جمهور قرار است با استفاده از ظرفیت‌های محلی و با همکاری وزارت صمت، برنامه‌هایی برای توسعه تجارت مرزی اجرا شود.
سوال: در زمینه اقتصاد دریامحور چه برنامه‌ای دارید؟
بیجار: اقتصاد دریامحور مورد تأکید مقام معظم رهبری و آقای رئیس جمهور است. ما در استان ظرفیت‌های خوبی در زمینه صید و صیادی، تجارت دریایی و گردشگری داریم. بندر شهید بهشتی و شهید کلانتری از جمله ظرفیت‌های مهم استان هستند. همچنین منطقه آزاد چابهار و خدمات ترانزیتی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
سوال: آیا سند توسعه گردشگری استان وجود دارد؟
بیجار: بله، گردشگری یکی از بخش‌های مهم اقتصاد دریامحور است. سیستان و بلوچستان ظرفیت‌های گردشگری فراوانی دارد، از جمله سواحل زیبا، جنگل‌های حرا، گل‌افشان‌ها، کوه‌های مریخی و آثار تاریخی مانند شهر سوخته. ما در حال حاضر بیش از ۲۴۰۰ اثر ملی داریم و صنایعی مانند خامه‌دوزی و سوزن‌دوزی نیز از جمله ظرفیت‌های گردشگری استان هستند.
سوال: برای توسعه گردشگری چه برنامه‌ای دارید؟
بیجار: ما در حال حاضر با مشکلاتی مانند کمبود زیرساخت‌ها و فاصله زیاد با مرکز کشور مواجه هستیم. اما در حال پیگیری برای حل این مشکلات و جذب گردشگر هستیم.
سوال: در زمینه معادن چه برنامه‌ای دارید؟
بیجار: در حال حاضر در زمینه مس در شمال استان و طلا در منطقه تفتان و خاش فعالیت‌هایی انجام شده است. همچنین معادن طلا و مس در مناطق دیگر استان نیز شناسایی شده و در حال جذب سرمایه‌گذار هستیم.
سوال: برای حل مشکل فاقدین شناسنامه چه برنامه‌ای دارید؟
بیجار: هیچ محدودیتی برای تشخیص هویت و صدور شناسنامه وجود ندارد. در گذشته شناسایی‌هایی انجام شده و در حال حاضر نیز مراجعه‌کنندگان در حال بررسی هستند.
سوال: آیا آمار دقیقی از فاقدین شناسنامه دارید؟
بیجار: خیر، آمار دقیقی در این زمینه نداریم.
سوال: برای حل مشکل قاچاق سوخت چه برنامه‌ای دارید؟
بیجار: قاچاق سوخت بیشتر مربوط به سایر استان‌هاست و به سیستان و بلوچستان آسیب می‌زند. طرح‌هایی مانند طرح رزاق با اشکالاتی مواجه شده است و در حال حاضر در حال بررسی و مشورت برای ساماندهی این موضوع هستیم.
سوال: با توجه به تعویض مکرر استانداران در سال‌های اخیر، برنامه شما برای استفاده بهینه از فرصت خدمت در استان چیست؟
بیجار: ما تمام برنامه‌های خود را مشخص کرده‌ایم و در طرح جامع توسعه استان به آنها پرداخته‌ایم. امیدواریم با فرصت کافی بتوانیم این برنامه‌ها را اجرا کنیم.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد آبی
