صنعت حمل و نقل دریایی، شریان حیاتی تجارت جهانی است و با جابجایی بیش از ۸۰ درصد کالاهای اساسی، نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند. هرگونه تغییر در این صنعت، بر روابط تجاری و اقتصاد کشورها تأثیر بسزایی دارد.
رشد جهانی بازار حمل و نقل دریایی:
ارزش این بازار در سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۳ تریلیون دلار برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۴ با نرخ رشد سالانه ۹.۴ درصد به ۳.۱ تریلیون دلار برسد. این رشد به دلیل افزایش تجارت جهانی و نیاز به حمل و نقل سریع‌تر و ارزان‌تر کالاها است. بنادر بزرگ دنیا در حال سرمایه‌گذاری برای افزایش ظرفیت، پذیرش کشتی‌های بزرگتر و مدرن‌تر و تسریع فرایندهای بارگیری و تخلیه هستند.
نقش فناوری‌های نوین:
فناوری‌های هوشمند، کشتی‌های خودران و سیستم‌های ناوبری پیشرفته، کارایی و ایمنی حمل و نقل دریایی را افزایش داده‌اند. کشتی‌های خودران با استفاده از هوش مصنوعی، هزینه‌ها را کاهش داده و خطای انسانی را به حداقل می‌رسانند. سیستم‌های هوشمند نیز با نظارت بر کشتی‌ها و شبیه‌سازی مسیرهای بهینه، به خصوص در مناطق پرترافیک، بسیار مفید هستند.
چالش‌های حمل و نقل دریایی در ایران:
در ایران با وجود مزیت‌های جغرافیایی، چالش‌هایی مانند تحریم‌ها، مشکلات زیرساختی و محدودیت‌های فناوری وجود دارد:
- مشکلات زیرساختی: فرسودگی بنادر و تجهیزات از چالش‌های مهم است. اگرچه توسعه بندر چابهار و سایر بنادر در حال انجام است، اما نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری در این بخش وجود دارد.
- چالش‌های زیست محیطی: کاهش گازهای گلخانه‌ای در حمل و نقل دریایی یک ضرورت جهانی است. ایران نیز باید با استفاده از سوخت‌های سبز و کشتی‌های سازگار با محیط زیست، در این مسیر گام بردارد.
- تحریم‌ها: تحریم‌ها دسترسی به فناوری‌های نوین و تجهیزات را محدود کرده و صنعت حمل و نقل دریایی ایران را با چالش روبرو ساخته است.
آینده حمل و نقل دریایی در ایران:
با توجه به روندهای جهانی و تلاش‌های داخلی، پیش‌بینی می‌شود بازار حمل و نقل دریایی در سال‌های آینده رشد چشمگیری داشته باشد. با توسعه بندر چابهار و افزایش بهره‌وری سایر بنادر، ایران می‌تواند نقش مهمی در تجارت منطقه‌ای و جهانی ایفا کند.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد آبی
