شاخص کل بورس روز شنبه ۱۳مردادماه، ۶۱هزار واحد کاهش را تجربه کرد در حالی بعد از استفاده از ابزار دامنه نوسان کاهش شاخص کل بورس کاهش یافت؛ به طوری که روز گذشته تنها هزار و ۲۲۳واحد افت را تجربه کرد و در تراز ۲میلیون و ۴هزار واحدی ایستاد. شاخص کل بورس تنها ۴هزار واحد برای از دست دادن تراز ۲میلیون و احدی فاصله دارد. سطحی که بیشتر جبنه روانی دارد و سطح تکنیکالی حمایت شاخص کل کمی پایین‌تر و در محدوده یک میلیون و ۹۵۰هزار واحدی است.
دامنه نوسان حداقل و حداکثر قیمتی است که یک دارایی (مانند یک سهم در بورس) می‌تواند در طول یک دورۀ زمانی (مثلاً در طول یک روز) معامله شود. قیمت هر سهم در بورس ایران در طول هر روز معاملاتی، می‌تواند مقدار مشخصی نسبت به روز قبل جابه‌جا شود که به این جابه‌جایی، دامنه نوسان می‌گویند.
شنبه شب ۱۳مردادماه بود که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تحولات و تغییرات رخ‌داده در شاخص کل بورس طی روزهای گذشته از تغییر دامنه نوسان معاملات بورس و فرابورس خبر داده و گفته بود: از روز یک شنبه ۱۴ مرداد دامنه نوسان معاملات بورس به مثبت و منفی یک درصد تغییر می‌کند.
به گزارش سازمان بورس، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تصمیمات شنبه هیات مدیره سازمان بورس برای کاهش نوسانات حاکم بر بازار سرمایه گفته بود: بازار سرمایه در حال گذر از روزهای سخت است، سهامداران از ابتدای سال با ریسک‌های متعدد سیاسی و امنیتی مواجه بودند که این امر بعضا باعث ایجاد فضای هیجانی در معاملات بازار شد.
وی افزوده بود: با توجه به رسالتی که سازمان بورس و اوراق بهادار برای حفظ حقوق سهامداران بر عهده دارد، سازمان به این موضوع ورود کرد و به پیشنهاد شرکت بورس تهران و فرابورس برای کاهش هیجانات حاکم بر بازار به ایجاد محدودیت در دامنه نوسان اقدام کرد.
رئیس سازمان بورس خاطر نشان کرده بود: اتخاذ تصمیمات اصلاحی مهم از سوی دولت در ۲ ماه گذشته و نیز اعلام رویکردهای جدید دولت چهاردهم می‌توانست با تاثیر مثبت بر روند بازار همراه شود اما وجود فضای امنیتی روند بازار را تغییر داد و به هیجان در روند معاملات بازار منجر شد.
کاهش دامنه نوسان به دلیل نزدیک شدن حداکثر و حداقل قیمت موجب کاهش جذابیت معاملاتی برای معامله‌گران روزانه یا همان سفته‌بازان می‌شود. پیش از این دامنه نوسان ۶درصدی بود که با احتساب ۱.۵درصدی هزینه‌های خرید، فروش و مالیات بدیهی است که معامله‌گران روزانه اگر بخواهند نیم درصد هم سود کنند باید فاصله قیمت خرید با فروش‌شان ۲درصد باشد که این اتفاق در زمانی که دامنه نوسان ۶منفی تا مثبت ۶ است احتمال بیشتری امکان دارد پیش بیاید به همین دلیل با کاهش دامنه نوسان، گروهی از سفته‌بازان بورس دیگر حاضر به دادوستد نیستند که همین امر سبب رکود بیشتر بورس می‌شود.
سفته‌بازی (به فرانسوی: Spéculation) انجام معاملات اقتصادی ریسک‌دار، به منظور حصول سود از نوسانات کوتاه یا میان‌مدت، در ارزش بازاری کالای تجاری چون روشی اقتصادی، به جای سعی برای حصول سود از روش‌های اقتصادی اصولی (روش‌هایی چون سود سرمایه، بهره، یا سود سهام) است.
گاهی اوقات، سرمایه‌گذار و سفته‌باز را از نظر افق زمانی تصمیم‌گیری با یکدیگر مقایسه می‌کنند. از این دیدگاه، کسی که مثلاً خانه‌ای را خریده و آن را خالی و بدون استفاده نگه داشته و سال‌ها بعد فروخته است، سرمایه‌گذار و کسی را که خانه‌ای را به خاطر قیمت مناسب و ارزان آن (مثلاً به دلیل نیاز مالک خانه به نقدینگی) خریداری می‌کند و طی روزها یا ماه‌های آتی آن را به فرد دیگری می‌فروشند، سفته‌باز گفته می‌شود.
کاهش ۵۰درصدی ارزش معاملات خرد
ارزش معاملات خرد دوشنبه ۱۵مردادماه، ۲.۲همت (هزار میلیارد تومان) بود در حالی که ارزش معاملات خرد شنبه ۱۳مردادماه و قبل از اجرای محدودیت دامنه نوسان ۴.۴همت بود به عبارت دیگر، ارزش معاملات خرد ۵۰درصد کاهش یافت. پیش از این حتی ارزش معاملات خرد در محدوده ۵همت نیز مورد تائید کارشناسان بورسی نبود و کاهش ان را نوعی تعطیلی بورس عنوان می‌کردند حال با این اقدام سازمان بورس احتمال رکود بیشتر می‌شود.
هفته گذشته جعفر عزیزی، کارشناس بازار سرمایه در مطلبی با عنوان «ارزش دلاری کل بورس در۴سال گذشته یک‌سوم شده است» با یادآوری ارزش معاملاتی ۲همتی و انتقاد از پایین بودن ارزش معاملات بورس به «اقتصاد سرآمد» گفته بود: وقتی با ارزش روزهای اوج ۱۵ تا ۲۰همت در روزهای اوج سال ۹۹، مقایسه می‌شود ارزش ریالی معاملات روزانه بورس حدود ۷ تا ۱۰ برابر کمتر شده است و ارزش دلاری معاملات روزانه بورس ۲۰ برابر کوچکتر شده است که گویای تعطیلی بازار سرمایه است.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرده بود: در زمانی که دلار بازار آزاد در محدوده ۲۵هزار تومان بود ارزش معاملات روزانه ۲۰ تا ۲۵همت بود یعنی حدود یک‌میلیارد دلار که با دلار آزاد حدود ۶۰هزار تومانی معادل ۶۰همت می‌شود اما این روزها ارزش معاملات روزانه بورس در محدوده ۲ تا ۳همت است که اگر با قیمت دلار ۶۰هزار تومانی بازار آزاد محاسبه شود یعنی حدود ۴۰ تا ۵۰میلیون دلار، به عبارت دیگر، ارزش بورس در ۴سال گذشته ۲۵ تا ۳۰ برابر کوچکتر شده است.
همچنین تیرماه ۱۴۰۲، علی اسکینی، تحلیل‌گر بازار سرمایه در مطلبی با عنوان «گروه‌های ریالی جذابترند» درباره رکود بازار سرمایه به «اقتصاد سرآمد» گفته بود: «اما فاکتور مهمی که این روزها سبب فاز رکودی در بورس شده است کمبود نقدینگی در بازار سرمایه است که همین امر روند صعودی بورس را با چالش همراه کرده است.»
او یادآوری کرده بود: «ارزش معاملات در بازار سرمایه اکنون کاهش قابل توجهی (حدود ۱۰ همت) در مقایسه با روزهای اوج خود (بالاتر از ۱۵ همت) تجربه می‌کند؛ بنابراین افزایش ارزش معاملات یکی از پیش‌نیازهای ضروری برای رشد بورس است.»
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد سرآمد
