مصائب دریانوردی از جنسی است که شاید بتوان اندکی آنها را تسکین داد اما راهکاری قطعی برای بعضی از آنها وجود ندارد؛ به همین دلیل، به قدمت تاریخ دریانوردی در جهان، مسائلی مانند دوری از خانواده، شرایط کاری و محیطی سخت و طولانی بودن مدت ماموریت از چالش‌های حرفه دریانوردی شمرده می‌شد. اندک اندک مشکل دریافت حقوق ارزی دریانوردان توسط خانواده‌ها و مرخصی‌های ساحلی نیز به فهرست سختی کار دریانوردی افزوده شد. تا اینکه به جهت وجود همین مشکلات و همچنین کمبود نیروی دریانورد، ضروری شد که جریان ورود و خروج نیروی انسانی به حرفه دریانوردی و ممانعت از تغییر ناگهانی آن مدیریت شود. در چنین شرایطی، تشکیل ستادها و شرکت‌های تامین نیروی انسانی بیش از پیش می‌توانست در این عرصه نقش‌آفرین باشد. شرکت تامین نیروی انسانی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از همین شرکت‌ها است که در سال‌های گذشته توانسته به نحوی جریان نیروی انسانی دریانورد را در این گروه مدیریت کند. دکتر فرشید فرید، رئیس هیئت‌مدیره این شرکت در گفت‌وگوی کتبی با ترابران اقدامات این شرکت را برای تامین رضایت دریانوردان و رفع دغدغه‌های آنها برشمرد و گفت: «با این حال آینده شغلی مبهم، موجب تردید دریانوردان می‌شود.»
دکتر فرشید فرید، رئیس هیئت‌مدیره شرکت تامین نیـروی انسانـی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با ترابران با اشاره به اینکه دوری از خانواده شاید غیرقابل اجتناب‌ترین مشکل یک دریانورد در زمان حضور در دریا باشد، از شرایط و محیط کاری دشوار دریانوردان یاد کرد و تاکید کرد: «علاوه بر اینها، طولانی بودن مدت ماموریت یکی دیگر از این مشکلات است. البته مشکل مربوط به دریافت حقوق ارزی از سوی خانواده‌ها نیز از جمله بیشترین علل مراجعه آنها به شرکت کشتیرانی است.»
فرید با اشاره به اینکه دریانوردان برای مرخصی‌های ساحلی نیز مشکلاتی دارند که همواره تلاش شده است در حد امکان این مشکل مرتفع شود؛ تصریح کرد: «اما در نهایت آینده شغلی مبهم مشکلی است که برخی دریانوردان را در ادامه راه دچار تردید می‌کند.»
در یکی دو سال اخیر و با توجه به پایان یافتن اپیدمی کرونا، روند عرضه و تقاضا در صنعت حمل‌و‌نقل دریایی به شدت افزایش یافت و در امتداد آن، شرکت‌های بزرگ در این عرصه ورود و شروع به جذب نیروهای متخصص دریایی به‌ویژه در رده افسری کرده‌اند که به این علت تناسب جذب و عرضه نیرو کمی نامتعادل شده است
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه شما برای رفع این مشکلات و فراهم آوردن شرایطی بهینه با کمترین دغدغه برای دریانوردان چه اقداماتی انجام داده‌اید، خاطرنشان کرد: «ما سعی کرده‌ایم تا با برگزاری مداوم جلسات و همایش‌های حمایت از خانواده دریانوردان در شمال و جنوب کشور زمینه‌ای را برای بهبود روابط دریانوردان با سازمان و در عین حال فضایی برای انتقال درددل و مشکلات آنها به سازمان فراهم کنیم. در این زمینه و در جهت پیگیری مداوم مسائل این قشر نیز واحد مستقل ارتباط با دریانوردان ایجاد شده که به صورت مستمر با این عزیزان در ارتباط است. جدا از این، تلاش شده پیگیری مشکلات دریانوردان از سوی همه واحدهای ذی‌ربط انجام شود.»
فرید با تاکید بر اینکه از دیگر اقدامات ما در سال گذشته، برقراری حق ارشدیت برای دریانوردان بود که در بهبود دستمزد و بازنشستگی آنها نقش دارد، گفت: «بر این اساس معتقدیم با توجه به بازخوردهای انگیزشی مناسبی که از طرف عزیزان دریانورد به وجود آمده است، خروجی اقدامات انجام گرفته از سوی شرکت تامین نیروی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران مثبت بوده و با اقبال خوب دریانوردان مواجه شده است.»
امکان دریافت حقوق دلاری توسط خانواده‌ها
این مقام مسئول یادآور شد: «در این زمینه، امکانی مهیا شده است که اعزام خانواده دریانوردان و حضور آنها روی کشتی در طول ماموریت بیش از پیش صورت گیرد. در عین حال سعی شده مدت ماموریت دریانوردان تا حدی که امکان دارد کوتاه شود. همچنین اینترنت روی شناورها نیز جهت ارتباط تصویری با خانواده‌ها نصب و راه‌اندازی شده تا ارتباطات خویشاوندی و اجتماعی آنان در حد و ظرفیت اینترنت بهبود یابد. در این مدت نیز شرایطی مهیا شده است که طی آن حقوق ارزی پرسنل دریایی توسط خانواده‌هایشان قابل دریافت باشد.»
علاوه بر این، رئیس هیئت‌مدیره شرکت تامین نیروی انسانی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: «خوشبختانه با حمایت‌های مدیریت ارشد، اکنون حق ماموریت ارزی دریانوردان به صورت کاملاً ارزی به آنها پرداخت می‌شود.»
او درباره مشکلات شرکت‌های کشتیرانی برای تامین نیروی دریانورد اظهار کرد: «با توجه به اعلام رسمی سازمان جهانی دریانوردی، در سال ۲۰۲۶ نزدیک به ۹۰ هزار نفر کمبود نیروی متخصص دریایی در جهان به وجود می‌آید که شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مانند مجموعه‌های مشابه با مشکل کمبود نیرو مواجه است. به همین دلیل، برای رفع این مشکل، برنامه‌ریزی لازم برای جذب نیروی انسانی و جذب دانشجو در موسسه آموزشی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.»
عدم تعادل عرضه و جذب نیروی انسانی
او در ادامه درباره ریزش نیروی دریانورد گفت: «به علت سخت و زیان‌آور بودن حرفه دریانوردی ریزش نیروی انسانی در این حوزه همواره وجود داشته، اما در یکی دو سال اخیر و با توجه به پایان یافتن اپیدمی کرونا، روند عرضه و تقاضا در صنعت حمل‌و‌نقل دریایی به شدت افزایش یافت و در امتداد آن، شرکت‌های بزرگ در این عرصه ورود کرده و شروع به جذب نیروهای متخصص دریایی به‌ویژه در رده افسری کرده‌اند که به این علت تناسب جذب و عرضه نیرو کمی نامتعادل شده است.»
فرید خاطرنشان کرد: «بر این اساس، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی با پایان اپیدمی کرونا، برنامه‌ریزی دقیقی در بخش آموزش صورت داد و به این ترتیب تعداد قابل‌توجهی دانشجو در رشته‌های مختلف عرشه و موتور جذب کرد که اکنون مشغول گذراندن دوره‌های مختلف آموزشی هستند و در بازه‌های زمانی مختلف و به‌تدریج به عرصه فعالیت وارد خواهند شد. در این برنامه‌ریزی جذب و آموزش تلاش شده است تناسب و تعادل نیروها در همه رشته‌ها حفظ شود.»
اعطای بورسیه راهی به سوی خودکفایی
او افزود: «در راستای خودکفایی و استفاده از سرمایه انسانی جوان و متعهد، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تفاهم‌نامه‌هایی با دانشگاه دریانوردی چابهار، دانشکده دریانوردی محمودآباد و خرمشهر به امضا رسانده تا از طریق کنکور و اعطای بورسیه به دانشجویان ممتاز، نسبت به خدمت گرفتن آنها اقدام کند.»
امکانی مهیا شده است که اعزام خانواده دریانوردان و حضور آنها روی کشتی در طول ماموریت بیش از پیش صورت گیرد. در عین حال شرایطی فراهم شده که حقوق ارزی پرسنل دریایی توسط خانواده‌هایشان قابل دریافت باشد و حق ماموریت دریانوردان به صورت کاملاً ارزی پرداخت شود
فرید در ادامه افزود: «علاوه بر این، همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردم موسسه آموزشی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که جزء بهترین مراکز آموزشی دریانوردی کشور محسوب می‌شود و به‌تازگی به برخی فناوری‌های نوین آموزشی جهانی هم مجهز شده، با کمک دانشگاه دریانوردی نوشهر نسبت به جذب و پرورش دانشجو در مقاطع مختلف زمانی اقدامات لازم را معمول داشته است.» این مقام مسئول، در پاسخ به پرسشی درباره اقدامات و برنامه‌های شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از دو دارنده ناوگان بزرگ ملی کشور، در خصوص دوره کارورزی دانش‌آموختگان رشته دریانوردی گفت: «شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با افزایش ظرفیت جذب دانشجو روی ناوگان ملکی خود، اکنون قادر است نزدیک به ۱۸۰ دانشجو را به کشتی‌های خود ملحق کند و فرآیند آموزش را به صورت عملی برای آنها صورت دهد.»
به گفته فرید؛ به جهت ایجاد انگیزه بیشتر، دستورالعمل‌هایی نیز تصویب شده تا با پرداخت حق آموزش مناسب به افسران مسئول نسبت به افزایش کیفی سطح آموزش آنها اقدام شود.
امنیت در سایه نیروی نظامی
وقتی از فرید پرسیدیم با توجه به اینکه کشتی‌های ایرانی جزء ناوگانی هستند که به‌دلیل حمل نکردن محموله‌های اسرائیل از حملات حوثی‌ها در دریای سرخ در امان هستند، آیا شرایط فعلی حاکم بر دریای سرخ تاکنون برای دریانوردان ایرانی هم مشکلاتی ایجاد کرده است، گفت: «مطمئناً تاثیرات منطقه‌ای و شرایط حاکم در دریای سرخ بر روند کاری شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بی‌تاثیر نیست، اما علی‌رغم این وضعیت، خوشبختانه با حمایت موثر نهادهای نظامی نظیر نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شناورهای ما در حال عبور از دریای سرخ هستند و مشکلی متوجه آنها نیست.»
او در ادامه با بیان اینکه تحریم‌ها امکان تردد برای دریانوردان ایرانی را در برخی از بنادر سلب کرده‌اند؛ اظهار کرد: «متاسفانه این امر باعث بروز مشکلاتی برای آنها شده است. در این زمینه، شرکت تامین نیروی گروه کشتیرانی با رایزنی با ایجنت‌ها و نمایندگی‌های برخی کشورها نظیر چین، هندوستان و… موفق شده برای دریانوردان ایرانی در برخی بنادر مجوز ویزای ساحلی دریافت کند و مشکلات دریانوردان در این خصوص را از جمله مواردی که اشاره شد به حداقل برساند.»
