به گزارش گروه بین‌الملل مانا، براساس گزارش اخیر مرکز امور مالی و توسعه سبز در دانشکده مالی فنهای (FISF) شانگهای چین؛ سرمایه گذاری در پروژه BRI از زمان اعلام آن در سال ۲۰۱۳ میلادی از مرز یک تریلیون دلار عبور و به ۱.۰۵۳ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۳ میلادی رسید که از این میزان حدود ۶۳۴ میلیارد دلار در قراردادهای ساخت و ساز و ۴۱۹ میلیارد دلار در قالب سرمایه‌گذاری‌های غیر مالی بود. در این گزارش آمده که تأمین مالی و سرمایه‌گذاری چین اکنون در ۶۱ کشور BRI در سال ۲۰۲۳ میلادی توزیع شده است، به طوری که در ۳۷ کشور سرمایه‌گذاری صورت گرفته و ۴۵ کشور نیز مشارکت مرتبط با ساخت و ساز را دریافت کرده‌اند.
بر این اساس، کشوری که بیشترین حجم ساخت و ساز در سال ۲۰۲۳ میلادی را داشت، عربستان سعودی با حدود ۵.۶ میلیارد دلار ( ۲.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲) بود که پس از آن سریلانکا (۴.۵ میلیارد دلار)، تانزانیا (حدود ۳.۱ میلیارد دلار) و امارات متحده عربی (۲ میلیارد دلار) قرار گرفتند.
در مورد سرمایه‌گذاری‌های BRI نیز اندونزی با حدود ۷.۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بزرگترین دریافت کننده بوده و پس از آن مجارستان (۴.۵ میلیارد دلار) و پرو (۲.۹ میلیارد دلار) قرار دارند. همچنین، ۱۹ کشور از جمله کنیا، میانمار و ترکیه شاهد کاهش ۱۰۰ درصدی مشارکت BRI نسبت به سال ۲۰۲۲ میلادی بودند. جالب‌ترین مورد، کاهش مشارکت ۷۴ درصدی در پاکستان است. این کشور تاکنون ۲۸ میلیارد دلار از طریق قراردادهای سرمایه گذاری و ساخت و ساز دریافت کرده که بیشتر آن در پروژه‌های برق آبی و زغال سنگ بوده است.
تنها توافقی که چین و پاکستان در سال ۲۰۲۳ میلادی منعقد کردند، قرارداد ژانویه ۲۰۲۳ برای ساخت نیروگاه زغال سنگ ۳۰۰ مگاواتی در گوادر بود. با این حال، هیچ جزئیات مالی از این پروژه علنی نشده و پرسش مبنی بر اینکه آیا پروژه واقعا شروع شده یا خیر، مطرح شده است.
کشورهایی که بیشترین رشد مشارکت در BRI را داشتند کره جنوبی (۵۷۷ درصد)، بولیوی (۴۹۳ درصد)، نامیبیا (۴۵۷ درصد)، تانزانیا (۴۱۵ درصد) و ازبکستان (۳۷۵ درصد) در همین دوره بودند که نشان دهنده تصمیم آگاهانه پکن برای توقف سرمایه‌گذاری در پاکستان است.
این کاهش اخیر نشان دهنده یک تغییر بالقوه در روابط اقتصادی چین و پاکستان در چارچوب BRI است. چین به پاکستان اولتیماتوم داده است تا اقدامات تهدیدآمیز علیه BRI از سوی گروه‌های مسلح را نابود کند. شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان در اوایل ماه جاری در جریان سفر پنج روزه خود به چین با واکنش شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، به دلیل ناتوانی در تامین منافع چین در پاکستان مواجه شد و از او خواست تا عملیات نظامی علیه گروه‌های مسلح را آغاز کند.
همچنین در ۲۲ ژوئن، «لیو جیانچائو»، مقام ارشد چین، هنگام سخنرانی در نشست مکانیزم مشورتی مشترک پاکستان و چین در اسلام‌آباد، علناً پاکستان را مورد سرزنش قرار داد و گفت کاهش امنیت داخلی یک چالش بزرگ برای این کشور بوده که اعتماد سرمایه گذاران را تضعیف می‌کرد.
«لیو» نگرانی‌های خود را در مورد وضعیت امنیت داخلی پاکستان، هدف قرار دادن اتباع چینی در پروژه‌های مختلف CPEC، مطرح و گفت: «تهدیدات امنیتی چالش اصلی همکاری CPEC هستند. در مورد پاکستان، عامل اصلی که اعتماد سرمایه گذاران چینی را متزلزل می‌کند، وضعیت امنیتی است. بدون امنیت، محیط کسب‌وکار نمی‌تواند بهبود یابد.»
جدا از نگرانی های واشنگتن در مورد افزایش سرمایه گذاری چین در پاکستان که در نهایت بر توانایی پاکستان برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک مستقل تأثیر می‌‌گذارد، بخش های خاصی در اسلام آباد نسبت به تعهدات پاکستان در چارچوب CPEC ملاحظاتی دارند. این بخش بر این باور است که چین به دنبال استقرار پایگاه نظامی و پرسنل مسلح خود در اسلام آباد است تا از سرمایه‌گذاری‌های خود محافظت کند.
در مجموع، برخی از کارشناسان به مزایای اقتصادی سرمایه‌گذاری چین در کشورهای در حال توسعه اشاره می‌کنند، در حالی که برخی دیگر استدلال می‌کنند که چین از طریق ایجاد تعهدات بدهی ناپایدار برای کسب امتیاز استفاده می‌کند. بحث عدم شفافیت چین در اعطای وام که در سال ۲۰۱۹ میلادی به اوج خود رسید، این پرسش را مطرح می‌کند که آیا کمک‌های صندوق بین‌المللی پول برای پاکستان نیز احتمالاً برای بازپرداخت چین مورد استفاده قرار گیرد.
