در سال‌های اخیر، اختلالات زنجیره تأمین به طور فزاینده‌ای تأثیر خود را بر اقتصاد جهانی نشان داده و به وقفه‌های طولانی‌مدت در فعالیت‌های بندری و حمل و نقل منجر شده است. در چنین شرایطی، بنادری که از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردارند، می‌توانند نقش حیاتی در تقویت تاب‌آوری زنجیره تامین ایفا کنند.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، بنادر انعطاف‌پذیر با توانایی سریع مقابله با اختلالات و تطبیق با شرایط متغیر، می‌توانند تأثیر این اختلالات را به حداقل برسانند. این امر از طریق تنوع‌بخشی به محصولات و مسیرهای حمل و نقل، برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت مخازن و موجودی‌ها و همکاری نزدیک با سایر بازیگران زنجیره تأمین امکان‌پذیر می‌شود. همچنین سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و زیرساخت‌های مقاوم در برابر بحران‌ها نیز می‌تواند به افزایش تاب‌آوری بنادر کمک کند.
همه‌گیری‌ها و تعارضات بین‌المللی، چالش‌های جدی در تأمین غذا
تصور کنید که به فروشگاه مواد غذایی مورد علاقه خود مراجعه می‌کنید، اما با قفسه‌های خالی و قیمت‌های شوکه‌کننده روبه‌رو می‌شوید. این سناریو به اندازه آنچه فکر می‌کنید، دور از ذهن نیست. زنجیره‌های تأمین جهانی، که به‌طور گسترده توسط مصرف‌کنندگان عادی نادیده گرفته می‌شوند، شبانه‌روزی در سراسر جهان فعالیت می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که محصولات با قیمت‌های معقول در دسترس هستند.
این زنجیره‌های پیچیده و هماهنگ شده از تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، حمل‌ونقل‌دهندگان و فروشندگان خرده‌فروشی، بر اساس یک اکوسیستم جهانی کار می‌کنند تا کالاها را به سرعت و با هزینه‌های مناسب به دست مصرف‌کنندگان برسانند. اما این سیستم همچنین بسیار آسیب‌پذیر است و می‌تواند به‌راحتی تحت تأثیر رویدادهای غیرمنتظره مانند بلایای طبیعی، تنش‌های جغرافیایی و اختلالات بازار قرار گیرد.
این زنجیره‌های تأمین شکننده‌تر از آن است که به نظر برسد. رویدادهای اخیر نشان داده‌اند که تجارت بین‌المللی چقدر در برابر اختلالات آسیب‌پذیر است. پاندمی COVID -19به طور شدیدی عملیات دریایی را مختل کرد و باعث ایجاد تأخیر و ازدحام شد که در سراسر زنجیره‌های تأمین جهانی موج ایجاد کرد. تجاوز روسیه به اوکراین نیز به طور قابل توجهی بر عرضه جهانی مواد غذایی تأثیر گذاشته است و باعث افزایش قیمت مواد غذایی، کاهش صادرات غلات و تشدید ناامنی غذایی، به ویژه در آفریقای جنوب صحرا شده است، جایی که هزینه حمل و نقل می‌تواند باعث افزایش تا ۵۰ درصد قیمت مواد غذایی شود. به تازگی، حملات به کشتی‌ها در خلیج عدن نیز مسیرهای حیاتی تجارت دریایی را مختل کرده و باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل و تأخیرهای فراوان شده است.
تأثیر بالقوه این مسئله فراتر از انبار یک آشپزخانه است. اختلالات در زنجیره تامین می‌تواند بر روی هر چیزی از لوازم الکترونیکی و خودروها گرفته تا تجهیزات پزشکی، ماشین‌آلات کارخانه و کالاهای مصرفی تأثیر بگذارد و این بدون هیچ هشداری، اتفاق می‌افتد. کمبودهای ناشی از این اختلالات در موجودی، ناکارآمدی‌های عملیاتی، تأخیرهای تولید و افزایش هزینه‌ها می‌تواند باعث آشفتگی در اقتصادها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه شود.
بنادر کانتینری برای کمک می‌آیند
هیچ‌کس نمی‌داند که در آینده چه تهدیدهایی ظهور خواهند کرد. اما ما می‌دانیم که بنادر کانتینری، به‌عنوان مراکز حیاتی و جدانشدنی تجارت جهانی می‌توانند در محافظت از تجارت جهانی در برابر اختلالات غیرمنتظره نقش ایفا کنند.
بنادر کانتینری، به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه، شریان‌های حیاتی تجارت جهانی هستند. حمل و نقل بیش از ۸۰ درصد تجارت بین‌المللی از طریق مسیرهای دریایی انجام می‌شود که بخش قابل توجهی از آن در کانتینرها جابه‌جا می‌شود. بنادر کارآمد کانتینری، هزینه و زمان مرتبط با واردات و صادرات کالاها را کاهش می‌دهند، به طوری که صادرات رقابتی‌تر، و قیمت واردات پایین‌تر می‌شود. بنادر با عملکرد بالا، سرمایه‌گذاری خارجی را جذب، صنایع محلی را پشتیبانی و ایجاد اشتغال کرده و سطح درآمدها را افزایش می‌دهند و توسعه اقتصادی پایدار را ترویج می‌کنند.
نقش بنادر کانتینری در حفاظت از زنجیره تامین
بنادر کانتینری چگونه می‌توانند از تجارت جهانی در برابر اختلالات غیرمنتظره محافظت کنند؟ گفتنی اس که سرمایه‌گذاری در تسهیلات بندری می‌تواند ظرفیت آنها را برای مدیریت حجم بیشتر حمل و نقل دریایی و پشتیبانی از عملیات روان‌تر و سریع‌تر افزایش دهد. همچنین، اتخاذ فناوری‌های پیشرفته دیجیتال می‌تواند عملیات را ساده‌سازی، مدیریت مدارک را کاهش و تبادل اطلاعات را بهبود بخشد، کارایی عملیاتی را افزایش و تأثیر اختلالات را کاهش دهد.
علاوه بر آن بنادر کانتینری، ایجاد ارتباطات با شبکه‌های حمل و نقل داخلی مانند راه‌آهن، جاده‌ها و آبراه‌ها، انتقال روان کالاها از بنادر به مقصد نهایی را تضمین می‌کند و موجب همکاری بهتر با ذی‌نفعان مانند شرکت‌های کشتیرانی، دستگاه‌های نظارتی و سایر ذی‌نفعان برای مدیریت بهتر اختلالات و حفظ تداوم عملیات بندری می‌شود.
از طرفی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سبز و پیروی از مقررات محیطزیستی می‌تواند اثرات آب و هوایی بر بنادر را کاهش دهد.
داشتن داده‌های قابل اعتماد و یکپارچه یک امر ضروری برای ایجاد انعطاف‌پذیری در بنادر است. شاخص‌های عملکرد دقیق می‌توانند به دولت‌ها و سایر ذی‌نفعان کمک کنند تا نقاط ضعف را شناسایی و حوزه‌های خاصی را برای بهبود مشخص کنند. داده‌های با کیفیت، امکان تصمیم‌گیری آگاهانه را فراهم می‌کند و به بنادر کمک می‌کند تا مداخلات راهبردی را برای افزایش انعطاف‌پذیری و کارایی اجرا کند. این رویکرد تضمین می‌کند که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، فناوری و فرآیندها در جایی که بیشترین نیاز به آنهاست هدایت شود تا در نتیجه به محافظت از تجارت جهانی در برابر اختلالات غیرمنتظره کمک خواهد کند.
شاخص عملکرد بنادر کانتینری
از سال ۲۰۲۰، بانک جهانی و S&P Global Market Intelligence شاخص عملکرد بنادر کانتینری (CPPI) را منتشر کرده اند تا به ارائه بینش‌هایی درباره کارایی بنادر کانتینری در سراسر جهان بپردازند. با اندازه‌گیری و رتبه‌بندی عملکرد بیش از ۴۰۰ بندر جهانی، CPPI به ذی‌نفعان کمک می‌کند تا نقاط قوت، ضعف و فرصت‌های بهبود را شناسایی کنند. CPPI از شاخص‌هایی مانند کارآیی عملیاتی اندازه‌گیری شده توسط زمان گردش کشتی‌ها و سرعت جابه‌جایی بار، استفاده می‌کند. همچنین کیفیت زیرساخت‌ها را ارزیابی می‌کند؛ از جمله آبخور کافی، اسکله‌ها و امکانات اسکله. اتصال به شبکه‌های حمل‌ونقل داخلی، هزینه‌ها و کیفیت خدمات بندری، اتخاذ فناوری‌های پیشرفته دیجیتال، روش‌های گمرکی و ترخیص کانتینرها نیز عوامل حیاتی در این شاخص هستند.
افزایش تاب‌آوری از طریق شاخص عملکرد بنادر کانتینری (CPPI)
تمرکز بر این شاخص‌ها می‌تواند به دولت‌ها و ذی‌نفعان در اتخاذ تصمیمات آگاهانه برای بهبود عملکرد بنادر کمک کند که در نهایت منجر به رشد اقتصادی و رقابت‌پذیری می‌شود.
CPPI همچنین می‌تواند به دولت‌ها در ساخت تاب‌آوری بندری برای محافظت از زنجیره‌های تأمین جهانی در برابر اختلالات غیرمنتظره کمک کند. داده‌های CPPI چه اطلاعاتی را ارائه می‌دهد؟
۱- شناسایی شکاف های عملکردی: CPPI به ذی‌نفعان کمک می‌کند تا مناطقی را که یک بندر ممکن است در آن ضعیف عمل کند، شناسایی کنند. این تحلیل جزئی، مداخلات هدفمند را برای رفع ناکارآمدی‌ها، کاهش تأخیرها و بهینه‌سازی عملیات امکان‌پذیر می‌سازد. با نمایش بنادر عملکرد برتر، CPPI اتخاذ بهترین شیوه‌ها را تسهیل می‌کند و راه‌حل‌های نوآورانه و استانداردهای صنعتی را که می‌تواند عملکرد بندر را به طور قابل توجهی بهبود بخشد، ترویج می‌دهد.
۲- پشتیبانی از تصمیمات سرمایه‌گذاری: CPPI به سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران، یک پایه داده‌محور برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مورد توسعه زیرساخت‌ها و تخصیص منابع ارائه می‌دهد. درک اینکه چه بنادری و چرا برتر عمل می‌کنند، به ذی‌نفعان امکان می‌دهد تا سرمایه‌گذاری‌ها را در حوزه‌هایی اولویت‌بندی کنند که بیشترین بازده را از نظر بهبود کارایی و تأثیر اقتصادی به دنبال داشته باشند.
۳.تقویت همکاری و توسعه سیاست‌ها: CPPI مشوقی برای همکاری بیشتر بین ذی‌نفعان مختلف درگیر در عملیات بندری است. با ارائه مجموعه‌ای استاندارد از شاخص‌های عملکرد، این شاخص مباحث و مشارکت‌های بین مقامات بندری، خطوط کشتیرانی، مراجع قانونی و سایر نهادها را تسهیل می‌کند. این رویکرد مشارکتی برای توسعه سیاست‌ها و استراتژی‌های منسجم که مشکلات سیستمی را حل کرده و توسعه پایدار بندر را ترویج می‌دهند، ضروری است.
۴.محرک تحول دیجیتال: دیجیتالی‌سازی، محرک کلیدی کارایی بندر است. CPPI اهمیت بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته برای بهبود عملیات را برجسته می‌کند. با برجسته کردن بنادری که به طور موفقیت‌آمیز راه‌حل‌های دیجیتال را پیاده‌سازی کرده‌اند، CPPI سایر بنادر را با آغوش باز به تحول دیجیتال تشویق می‌کند. این تغییر به سمت دیجیتالی‌سازی می‌تواند فرآیندها را ساده‌تر کند، دقت داده‌ها را افزایش دهد و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد که منجر به عملکرد بندری کارآمدتر و تاب‌آورتر می‌شود.
بنادر کانتینری برای حفظ ثبات و کارایی زنجیره‌های تأمین جهانی، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه که محرک رشد اقتصادی هستند، غیرقابل اجتناب هستند. با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و کارایی بندر و نظارت دقیق بر عملکرد از طریق شاخص‌های کلیدی – مانند آنهایی که توسط CPPI ارائه می‌شود – کشورها می‌توانند پتانسیل کامل بنادر خود را به کار گیرند و زنجیره‌های تأمین را از اختلالات آینده حفظ کنند. این رویکرد نه تنها رقابت‌پذیری بندر در بازار جهانی را افزایش می‌دهد، بلکه با ارتقای کارایی و قابلیت اطمینان بنادر کانتینری، حتی در زمان بروز بی‌ثباتی‌های جهانی، باعث جریان روان کالاها و موجودی‌های فراوان می‌شود و قیمت‌های ثابت در بازار تضمین می‌شود. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و بهره‌وری بنادر باعث می‌شود که زنجیره تأمین جهانی در برابر اختلالات آینده مقاوم باشد و شرایط مطلوب بازار حفظ شود.
منبع: وبلاگ بانک جهانی
