- تولید جهانی صید و آبزی پروری در بالاترین حد خود قرار دارد و این بخش نقش مهمی در تامین غذا و تغذیه در آینده ایفا خواهد کرد.
مجموع تولیدات صید و آبزی پروری در سال ۲۰۲۰ به رکورد ۲۱۴ میلیون تن رسید که شامل ۱۷۸ میلیون تن آبزیان و ۳۶ میلیون تن جلبک است که عمدتاً به دلیل رشد آبزی پروری به ویژه در آسیا است. مقدار مصرف انسانی (بدون احتساب جلبک) ۲۰.۲ کیلوگرم به ازای هر نفر بود که بیش از دو برابر میانگین ۹.۹ کیلوگرم سرانه در دهه ۱۹۶۰ بود. حدود ۵۸.۵ میلیون نفر به صورت مستقیم در این بخش شاغل بودند. با احتساب کارگران بخش ثانویه و فعالان بخش معیشتی، تخمین زده می شود که حدود ۶۰۰ میلیون معیشت حداقل تا حدی به ماهیگیری و آبزی پروری وابسته است. تجارت بین‌المللی شیلات و محصولات آبزی پروری در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۵۱ میلیارد دلار تولید کرد که از رکورد ۱۶۵ میلیارد دلاری سال ۲۰۱۸ (عمدتاً ناشی از شیوع کووید ) کم تر بود.
- آبزی پروری پتانسیل زیادی برای تغذیه جمعیت رو به رشد جهان دارد؛ اما رشد باید پایدار باشد.
در سال ۲۰۲۰ تولید جهانی آبزی پروری به رکورد ۱۲۲.۶ میلیون تن با ارزش کل ۲۸۱.۵ میلیارد دلار رسید. آبزیان ۸۷.۵ میلیون تن و جلبک ها ۳۵.۱ میلیون تن را تشکیل می دهند. در سال ۲۰۲۰، به دلیل گسترش فعالیت ها در شیلی، چین و نروژ، تولید جهانی آبزی پروری رشد کرد و این رشد در همه مناطق به جز آفریقا -به دلیل کاهش در دو کشور عمده تولیدکننده، مصر و نیجریه – حاصل شد. بقیه آفریقا از رشد ۱۴.۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ برخوردار بودند. آسیا همچنان با ۹۱.۶ درصد از کل، بر آبزی پروری جهان مسلط است. رشد آبزی پروری اغلب به ضرر محیط زیست اتفاق افتاده است. توسعه پایدار آبزی پروری برای تامین تقاضای رو به رشد برای غذاهای آبزی حیاتی است.
- مصرف غذاهای آبزی در جهان در سال های اخیر به میزان قابل توجهی افزایش یافته وهمچنان رو به افزایش خواهد بود.
مصرف جهانی آبزیان (به استثنای جلبک ها) از سال ۱۹۶۱ به طور متوسط سالانه ۰/۳ درصد در مقایسه با نرخ رشد جمعیت ۶/۱ درصد افزایش یافته است. بر اساس سرانه، مصرف غذای آبزیان از میانگین ۹.۹ کیلوگرم در دهه ۱۹۶۰ به رکورد ۲۰.۵ کیلوگرم در سال ۲۰۱۹ رسید، در حالی که در سال ۲۰۲۰ به ۲۰.۲ کیلوگرم کاهش یافت. افزایش درآمد و شهرنشینی ، بهبود در روش های پس از برداشت و تغییر در روند رژیم غذایی عواملی هستند که پیش بینی می شود مصرف غذای آبزیان را ۱۵ درصد افزایش دهند و مصرف سرانه را در سال ۲۰۳۰ به طور متوسط به ۲۱.۴ کیلوگرم برسانند.
- منابع دریایی به دلیل صید بیش از حد، آلودگی، مدیریت ضعیف و عوامل دیگربه کاهش ادامه می‌دهد، اما مقدار صید از ذخایر بیولوژیکی پایدار در حال افزایش است.
کسری ذخایر آبزیان در سطوح پایدار بیولوژیکی به ۶۴.۶ درصد در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است که ۱.۲ درصد کمتر از سال ۲۰۱۷ است. با این حال، ۸۲.۵ درصد از صیدهای سال ۲۰۱۹ از ذخایر پایدار بیولوژیکی بوده که ۳.۸ درصد نسبت به سال ۲۰۱۷ بهبود یافته است. برای بازسازی موفقیت آمیز ذخایر و افزایش صید در داخل مرزهای اکوسیستم مدیریت شیلات موثر ثابت شده است. ثابت شده است که مدیریت موثرذخایر به طور موفقیت آمیزی در تجدید این ذخایر و افزایش صید در داخل اکوسیستم را موجب می گردد. بهبود مدیریت جهانی ماهیگیری برای بازگرداندن اکوسیستم ها به وضعیت سالم و حفاظت از عرضه طولانی مدت محصولات آبزی بسیار مهم است. بازسازی ذخایر می تواند به نحو موثری تولیدات شیلاتی را تا ۱۶.۵ میلیون تن افزایش دهد و سهم ماهیگیری دریایی را در امنیت غذایی، تغذیه، رشد اقتصادی و رفاه جوامع ساحلی افزایش دهد.
۵.کاهش تعداد ناوگان ماهیگیری جهانی همچنان ادامه دارد، اما باید اقدامات بیشتری برای به حداقل رساندن ظرفیت مازاد و تضمین پایداری در عملیات ماهیگیری انجام شود.
تعداد کل کشتی های ماهیگیری در سال ۲۰۲۰ حدود ۴.۱ میلیون نفر تخمین زده شده که کاهش ۱۰ درصدی از سال ۲۰۱۵ را نشان می دهد که نشان دهنده تلاش کشورها به ویژه چین و کشورهای اروپایی برای کاهش تعداد ناوگان جهانی است. آسیا همچنان دارای بزرگترین ناوگان ماهیگیری بود که حدود دو سوم کل ناوگان ماهیگیری جهان را تشکیل می داد. با این حال، کاهش اندازه ناوگان به تنهایی لزوماً نتایج پایدارتر را تضمین نمی کند، زیرا تغییرات در کارایی ماهیگیری می تواند دستاوردهای پایداری کاهش ناوگان را جبران کند.
- پیش‌بینی می‌شود که تولید آبزیان تا سال ۲۰۳۰ ، ۱۴ درصد دیگر رشد کند. بسیار مهم است که این رشد همراه با حفاظت از اکوسیستم‌ها، کاهش آلودگی، حفاظت از تنوع زیستی و تضمین عدالت اجتماعی باشد.
چشم انداز فائو برای صید و آبزی پروری تا سال ۲۰۳۰ افزایش تولید، مصرف و تجارت را پیش بینی می کند، البته با نرخ رشد کمتر. انتظار می رود کل تولید آبزیان در سال ۲۰۳۰ به ۲۰۲ میلیون تن برسد که عمدتاً به لطف رشد پایدار آبزی پروری است. پیش بینی می شود که آبزی پروری برای اولین بار در سال ۲۰۲۷ به ۱۰۰ میلیون تن و در سال ۲۰۳۰ به ۱۰۶ میلیون تن برسد. پیش بینی می شود میزان صید از طریق بهبود مدیریت ، برداشت کم تر از منابع آسیب دیده، کاهش ضایعات و….با افزایش ۶ درصدی نسبت به صید دریایی سال ۲۰۲۰ به ۹۶ میلیون تن در سال ۲۰۳۰ برسد.
- میلیون ها زندگی و معیشت توسط سیستم های مرتبط با صید و آبزی پروری پشتیبانی می شود. با این حال، بسیاری از تولیدکنندگان در مقیاس کوچک، به ویژه زنان، با شرایط کاری ناایمن روبرو و آسیب پذیر هستند. ایجاد انعطاف پذیری آنها کلید پایداری و توسعه عادلانه است.
از ۵۸.۵ میلیون نفر شغل مستقیم در صید و آبزی پروری در سال ۲۰۲۰، ۲۱ درصد را زنان تشکیل می دهند که با احتساب بانوان شاغل در کل زنجیره ارزش آبزیان (از جمله قبل و بعد از برداشت) به حدود ۵۰ درصد افزایش می یابد. اگرچه زنان نقش‌های حیاتی در صید و آبزی پروری دارند، اما درصد بسیار زیادی از افرادی را تشکیل می‌دهند که در بخش‌های غیررسمی، کم دستمزد، کم‌ثبات‌تر و کم‌مهارت ترین بخش‌های نیروی کار مشغول هستند و اغلب با محدودیت‌های جنسیتی مواجهند که آنها را از کارایی کامل باز می‌دارد.
- سیستم های غذایی آبزیان یک راه حل قدرتمند است. دگرگونی آبی (Blue Transformation ) می تواند چالش های دوگانه امنیت غذایی و پایداری زیست محیطی را برطرف کند.
فائو متعهد به دگرگونی آبی «Blue Transformation» است، یک استراتژی رویایی که هدف آن ارتقای نقش سیستم های غذایی آبزیان در تغذیه جمعیت رو به رشد جهان با ارائه چارچوب های قانونی، سیاستی و فنی مورد نیاز برای حفظ رشد و نوآوری است. Blue Transformation مجموعه‌ای از اقدامات را پیشنهاد می‌کند که برای حمایت از انعطاف‌پذیری در سیستم‌های آبزیان و حصول اطمینان از رشد پایدار صید و آبزی‌پروری طراحی شده است بدون آن که منافع هیچ‌کس را به‌ویژه جوامعی که به این بخش وابسته هستند، نادیده بگیرد. سیاست‌ها و شیوه‌های سازگار با اقلیم و محیط زیست و همچنین نوآوری‌های فناوری، مبانی اساسی برای این دگرگونی آبی هستند.
- اگر می‌خواهیم به دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل برسیم، تحول آبی نیازمند تعهد بخش‌های دولتی و خصوصی است، به‌ویژه از آنجایی که همه‌گیری کووید ۱۹ روندهای مطلوب قبلی را معکوس کرده است.
دگرگونی آبی نیازمند تعهد دولت ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی برای به حداکثر رساندن فرصت هایی است که شیلات و آبزی پروری ارائه می دهد. Blue Transformation به دنبال ترویج توسعه پایدار و تقویت آبزی پروری، مدیریت موثر تمام بخش های شیلاتی و ارتقاء زنجیره ارزش آبزیان است. مشارکت فعال دولتی و خصوصی برای بهبود تولید، کاهش ضایعات مواد غذایی و افزایش دسترسی عادلانه به بازارهای پرسود مورد نیاز است. علاوه بر این، گنجاندن غذاهای آبزی در استراتژی‌های تغذیه ای و امنیت غذایی ملی کشورها، همراه با ابتکاراتی برای بهبود آگاهی مصرف‌کننده در مورد مزایای آبزیان و افزایش دسترسی آن مورد نیاز است.
طی دو دهه گذشته، بخش های صید و آبزی پروری به طور فزاینده ای به دلیل سهم اساسی آنها در امنیت غذایی و تغذیه جهانی شناخته شده است. گسترش این نقش مستلزم افزایش تغییرات دگرگون کننده در سیاست، مدیریت، نوآوری و سرمایه گذاری برای دستیابی به ماهیگیری و آبزی پروری جهانی پایدار، فراگیر و عادلانه است.
