تین نیوز
عباس قربانعلی بیک* :
بر گزارش تاریخ ۲۷ می (۶ خرداد) خبرگزاری رویترز، عراق پروژه ریلی – جاده ای ۱۷ میلیارد دلاری اتصال آسیا – اروپا را آغاز نمود و به گفته فرحان الفرطوسی مدیرکل بنادر عراق هدف از اجرای این مسیر، توسعه بندر بزرگ فاو به ترکیه در تلاش برای ایجاد یک مسیر ترانزیت در رقابت با کانال سوئز است و در عین حال هدف فقط حمل بار نیست و مسیر ریلی مذکور قابلیت عبور قطارهای مسافری با سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت را نیز فراهم می سازد و مسیر فوق جاده و خطوط لوله نفت و گاز را هم در بر خواهد داشت.
– بهمن ماه گذشته گزارشی از جلسه کارشناسی اتصال بندر فاو عراق به ترکیه منتشر شد (تین نیوز / کد خبر ۲۵۱۹۶۰) که در آن به مطالعات دانشگاه مالمو سوئد در سال ۲۰۱۰ برای آنالیز مسیرهای چند وجهی از طریق عراق در مقایسه با مسیر دریایی کانال سوئز اشاره گردید و در پی آن ، دیگر کارشناسان نظراتی را در تاثیر این طرح بر مسیرهای ترانزیت ایران به ویژه رشت آستارا بیان کردند.
بیشتر بخوانید:
بندر فاو؛ رقیبی بزرگ برای ایران
– ۲۲ سال پیش (۱۳۸۰) اجلاس کریدور تراسکا (TRACECA= کریدور ترانزیتی اروپا – قفقاز – آسیا) برای تسهیل عبور قطارهای باری اروپا – آسیا از مسیر دریای خزر با کشتی های رو رو در باکوی آذربایجان تشکیل گردید و از مرحوم دکتر دادمان به عنوان وزیر راه و ترابری ایران برای حضور دعوت شد و از کشتی های رورو برای جابجایی واگن های باری نیز بازدیدی به عمل آمد.
– به نوشته RailFreight (۲۰۲۳۰۴۲۵) خطی که عراق را به ترکیه متصل می کند در حال شکل گیری است و به گفته وزارت حمل و نقل عراق، این راه آهن ۱۱۷۵ کیلومتری از بندر فاو عراق تا بندر مرسین ترکیه (دریای مدیترانه) امتداد خواهد داشت.
فاز اول این پروژه در سال ۲۰۲۱ به پایان رسید. فاز ۲ که انتظار می رود تا سال ۲۰۲۵ ادامه یابد، مستلزم ساخت یک پایانه کانتینری و همچنین تونل های بزرگ زیردریایی است که به بندر ام القصر متصل می شوند. برای این پروژه، قراردادی به ارزش بیش از ۲.۵ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۰ با شرکت کره ای مهندسی و ساختمان دوو منعقد شد. فاز سوم و نهایی این پروژه شامل ساخت حدود ۱۰۰ پست اسکله خواهد بود. … اهمیت هند به عنوان یک کشور صادراتی در حال افزایش است و این امر در علاقه به کریدور شمال جنوب (INSTC) از بمبئی تا روسیه مشهود است. مسیر ترانزیتی ایران و آذربایجان هنوز واقعیت ندارد و با خیزش ناآرامی ها در قفقاز، بعید است این مسیر ترانزیتی به زودی به بهره برداری برسد .(احتمالا سناریو بعدی)
– به گزارش ZAWYA (۲۰۲۳۰۴۲۴): وزارت حمل و نقل عراق اعلام کرد این پروژه به طول ۱۱۷۵ کیلومتر شامل یک مسیر دوخطه برقی پرسرعت باری و مسافری است و عراق را از طریق بندر فاو که در دست ساخت است و به عنوان یکی از بزرگترین پایانه های کانتینری جهان با ظرفیت ۹۹ میلیون تن در سال طراحی شده به ترکیه و اروپا متصل می نماید (آغاز از ۲۰۲۴).
– به نوشته Railway.Supply (۲۰۲۳۰۲۸): کریدور ریلی ۱۲۰۰ کیلومتری عراق با عبور از بصره، دیوانیه، نجف، کربلا و موصل به مرز ترکیه خواهد رسید. این پروژه شامل یک مسیر دوخطه برقی باری و مسافری پرسرعت است، ظرفیت اولیه سالانه نزدیک ۴ میلیون کانتینر (۳۶ میلیون تن) و ۲۲ میلیون تن فله و پس از آن برنامه افزایش این مقدار به ترتیب به ۷۰ میلیون تن و ۳۳ میلیون تن تا سال ۲۰۳۸ است. راه آهن دو خطه متصل به بندر باید آن را قادر سازد روزانه ۸۰ تا ۹۰ زوج قطار را جابجا کند.
– بیشتر مدیران به این خبر منفی می نگرند ولی به نظر می رسد ابعاد فنی کریدور ریلی عراق – ترکیه که ظاهرا مورد حمایت شدید اروپا و آمریکا است می تواند علاوه بر سوق دادن ما به واقع گرایی بیشتر نسبت به درآمد ترانزیت، درک بهتر انتظارات شرکت های فورواردر از کریدور، سبب پژوهش برای یافتن گزینه هایی که سریعتر به بهره برداری می رسند شده، رویکرد سنتی وزارت راه، راه آهن، شرکت ساخت، شرکت های مشاور، پیمانکاران و … را به ظرفیت خطوط، تعداد قطار، سرعت، ترکیب بار و مسافر، تعامل با بنادر و … را تغییر دهد که آثار آن برای حمل و نقل انبوه در صنایع، معادن، انرژی، ایمنی و جابجایی مسافر ارزشمند خواهد بود.
– برای نمونه ظرفیت راه آهن رشت آستارا (با استقراض ۱۶۰۰ میلیون دلار) قابل توجه است؛ در حالی که ظرفیت بار رشت تا قزوین، زیر ۳ میلیون تن اعلام شده که ۱.۵ میلیون آن یا ۱۰ درصد بار وارده از آستارا (۱۵ میلیون) بدون بارهای بنادر انزلی و کاسپین قابل استفاده است (تین نیوز / کد خبر ۲۵۶۸۹۹) که در مقایسه با ظرفیت ۱۰۰ میلیون تنی (۹۰ زوج قطار) کریدور فاو نیاز به اندیشه فراوان دارد.
* کارشناس حمل و نقل