فرصت انتقال کالاهای ترانزیتی ازبکستان از طریق بندر چابهار

حسین شهدادی، معاون امور بندری و اقتصادی اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان در یادداشتی چنین نوشته است: با روی کار آمدن دولت سیزدهم؛ توسعه همکاری با کشورهای منطقه از سوی رئیس جمهور محترم به عنوان یکی از اولویت‌های مهم سیاست خارجی مورد تاکید فراوان قرار گرفته است.

طی سال گذشته در جریان سفر مقامات کشور ازبکستان به ایران و بازدید از بنادر چابهار و شهید رجایی، آمادگی طرف ازبک برای سرمایه گذاری و انتقال کالا از طریق ایران به کرات اعلام گردید.

ازبکستان برای دستیابی به آب‌ های آزاد در جنوب ایران ناگزیر به عبور از سه کشور می باشد که این موضوع محدودیت‌هایی زیادی برای تجارت و انتقال کالا پیشِ روی تجار و فعالان اقتصادی ازبک گذاشته است.

مسیرهای انتقال کالا به/از ازبکستان به مبادی و مقاصد مصرف از طریق ایران محدود به مسیرهای ذیل می باشد:

الف) از مسیر دریایی بنادر شمالی ایران (آستارا ، انزلی، امیر آباد ) و سپس بندر اکتائو یا کوریک در قزاقستان – بینو  _قره قالپاق (مرز ازبکستان و قزاقستان) – نکوس – بخارا – سمرقند و تاشکند که علاوه بر طی مسیر دریایی لازم است بخشی طولانی از مسیر  بصورت زمینی طی گردد.

ب) از مسیر کشور ترکمنستان با عبور از پایانه مرزی سرخس – شهر فاراب (ترکمنستان) – شهر مرزی آلات در ازبکستان.

ج) از مسیر افغانستان با عبور از پایانه میلک – قندهار- کابل – مزار شریف – ترمذ (مرز ازبکستان) – قارشی – سمرقند و بخارا

در حال حاضر به دلیل محدودیت‌های کشور ازبکستان، تردد کالای ترانزیتی از مرزهای سرخس و آلات  توسط دولت ترکمنستان کاملا محدود شده و صرفا از طریق کامیون های ترکمن در مسیر فوق مقدور است و کامیونهای ایرانی و ازبک امکان تردد از قلمرو ترکمنستان را ندارند که این امر سبب افزایش هزینه و زمان انتقال کالا می گردد.

در مسیر دریایی هم که در سطور بالا به آن اشاره گردید. با وجود آمادگی بنادر شمالی به ویژه بندر آستارا به دلیل محدودیت‌ انتقال دریایی کامیون ها توسط کشتی های رو-رو و احتمال توقف طولانی در بندر کوریک یا آکتائو، هزینه و زمان انتقال کالاها بالا می رود.

 علاوه بر آن، محدودیت‌های ریلی در قزاقستان و عدم امکان انتخاب مسیر ریلی توسط تجار ازبک در کشور قزاقستان و همچنین مسیر  طولانی زمینی سختی‌های خاصی را پیش روی حمل زمینی کالا پس از تخلیه در بنادر قزاقستان قرار داده است.

به نظر می رسد بهترین مسیر انتقال کالا از طریق چابهار و  پایانه مرزی میلک و ترانزیت از خاک کشور افغانستان به ازبکستان خواهد بود.

لذا برنامه ریزی برای الحاق ازبکستان به توافقنامه چابهار، با توجه به استقبال تجار ازبک از مسیر افغانستان، فرصت بسیار مناسبی برای جابجایی کالاهای متعلق به آن کشور از خاک جمهوری اسلامی ایران و مسیر ترانزیتی افغانستان [مشروط به همکاری حکومت طالبان] در جهت دسترسی ازبکستان به آب‌های آزاد از طریق بندر چابهار خواهد بود.