مرینپرس
در اهمیت حمل و نقل در اقتصاد ها زیاد سخن به میان می آید و گاهی آن را پیشران اقتصاد و یا موتور محرک اقتصاد بیان می کنند. همچنین گاهی از سهم زیاد آن در کشورهای توسعه یافته سخن به میان می آید و البته یکی از مباحث مطرح اثر غیر مستقیم انواع مختلف حمل و نقل در اقتصاد می باشد. اما چند سوال کلیدی در این ارتباط مطرح می باشد که در ادامه و در بخش های مختلف این نوشتار پاسخ هایی برای آنرا با ذکر ماخذ برای شما به اشتراک می گذارم.
سهم کل حمل و نقل و شقوق مختلف آن از تولید ناخالص داخلی چقدر است؟
از مهم ترین شاخص ها برای سنجش توسعه کشورها و اندازه گیری اقتصاد ها معیار تولید ناخالص داخلی می باشد. تولید ناخالص داخلی یا GDP به مجموع ارزش نهایی کالاها و خدماتی گفته می شود که در یک اقتصاد تولید می شود.
از همین نویسنده:
لازم به ذکر است بر اساس گزارشی که به عنوان حساب های ملی از سوی بانک مرکزی تولید می شود کل تولیدات کشور در تقسیم بندی های بانک مرکزی به چهار گروه به شرح زیر تقسیم بندی می شود:
– گروه کشاورزی
– گروه نفت
– گروه صنایع و معادن
– گروه خدمات
که حمل و نقل نیز به عنوان بخشی از زیرگروه خدمات قرار می گیرد.
بر اساس گزارش های رسمی بانک مرکزی با عنوان حساب های ملی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۹، به طور متوسط در این سال ها سهم مجموع بخش حمل و نقل شامل جابجایی بار و مسافر و در انواع مختلف آن از کل تولید ناخالص داخلی بطور متوسط ۸.۵ درصد بوده است.
در داخل بخش حمل و نقل نیز سهم هر کدام از شقوق حمل و نقل به طور متوسط به شرح زیر می باشد:
– حمل و نقل جاده ای 80.۵ درصد
– حمل و نقل ریلی ۲.۳ درصد
– حمل و نقل هوایی ۶.۸ درصد
– حمل و نقل دریایی ۱۰.۴ درصد
با توضیحات فوق و با متوسط این نسبت ها برای آخرین دوره زمانی به عنوان دامنه ای قابل قبول و با عنایت به اینکه آخرین رقم تولید ناخالص داخلی که به دلار اعلام شده است برای ایران ۱۹۲ میلیارد دلار می باشد، ارزش کل خدمات تولید شده در بخش حمل و نقل و زیربخش های آن به شرح زیر می باشد:
|
انواع حمل و نقل
|
سهم از بخش حمل و نقل
|
سهم از کل اقتصاد
|
ارزش کل بر اساس آخرین GDP
(هزار میلیارد تومان)
|
|
حمل و نقل جاده ای
|
۸۰.۵
|
۶.۸%
|
۳۵۵
|
|
حمل و نقل ریلی
|
۲.۳
|
۰.۲%
|
۱۰
|
|
حمل و نقل هوایی
|
۶.۸
|
۰.۶%
|
۳۰
|
|
حمل و نقل دریایی
|
۱۰.۴
|
۰.۹%
|
۴۶
|
|
جمع کل
|
۱۰۰
|
۸.۵%
|
۴۴۱
|
حال با مفروضات فوق یک سوال مهم مطرح می شود:
حمل و نقل ریلی به عنوان حمل و نقلی پاک و ایمن به طور غیر مستقیم چه مقدار منافع اقتصادی ایجاد می کند و حمل و نقل جاده ای چه مقدار هزینه غیر مستقیم برای اقتصاد ایجاد کرده است؟
به نحوی که می دانیم، از محل اثراتی مانند مصرف سوخت، آلایندگی زیست محیطی و تصادفات جاده ای…، شقوقی از حمل و نقل مانند جاده ای علاوه بر اثر مستقیم خود در اقتصاد، اثر غیر مستقیمی نیز دارند و در عین حال حمل ونقلی مانند ریلی با انتقال مسافر از جاده به ریل از این هزینه ها جلوگیری می نماید.
در بخش های بعدی و در ادامه مطالب به این مهم پرداخته می شود….
منابع :
سایت بانک مرکزی بخش آمار ، حساب های ملی
https://www.cbi.ir/simplelist/21895.aspx