با بازگشت رسمی تحریم ها ذیل مکانیزم ماشه، صنعت دریایی ایران، به عنوان شریان اصلی تجارت خارجی کشور، بار دیگر در قلب یک آزمون سخت قرار گرفته است. این فشارها که هزینه های عملیاتی را سر به فلک کشیده و موانع بین المللی را تشدید کرده، این پرسش اساسی را مطرح می کند: آیا بنادر و ناوگان تجاری ایران می توانند از این طوفان نیز به سلامت عبور کنند؟
اولین و ملموس ترین اثر تحریم ها، جهش هزینه ها بوده است. برآوردها نشان می دهد هزینه حمل و نقل دریایی برای کشتی رانی ایران تقریبا ۱۰۰ درصد افزایش یافته که بخش بزرگی از آن ناشی از محدودیت های شدید در حوزه بیمه، تامین قطعات یدکی و ارتباطات بانکی است. این فشارها تا جایی پیش رفت که ورود کشتی های ایرانی به برخی بنادر مهم خارجی نیز با محدودیت های جدی مواجه شد. با این حال، دبیرکل تشکل ملی کشتی رانی ایران تاکید می کند که صنعت حمل و نقل دریایی کشور با این شرایط بیگانه نیست و تشدید تحریم ها بیش از ۳۰ درصد تاثیر جدید بر وضعیت فعلی نخواهد داشت.
اما گلوگاه اصلی فراتر از حرکت کشتی هاست؛ قطع ارتباط با شبکه بانکی جهانی بزرگترین چالش محسوب می شود. حتی با وجود توانایی ناوگان برای حمل کالا، بدون دسترسی به سیستم های پرداخت و تبادل مالی بین المللی، بخش مهمی از کارکرد اقتصادی این چرخه مختل می شود. این محدودیت ها تجار را مجبور به استفاده از مسیرهای واسطه ای و پرهزینه کرده که در نهایت به افزایش قیمت تمام شده کالا برای مصرف کننده نهایی منجر می شود.
با وجود این تصویر تیره، نباید از تاب آوری این صنعت غافل شد. آمارها نشان می دهد که علی رغم تمام فشارها، سالانه حدود ۱۳۰ هزار فروند کشتی به بنادر ایران تردد کرده اند. مدیران این حوزه با تکیه بر تجربیات انباشته از دهه های گذشته، اطمینان می دهند که با وجود تمام سختی ها، خللی در روند صادرات و واردات کشور ایجاد نخواهد شد. تمرکز بر راهکارهای داخلی مانند تقویت توان ساخت و تعمیر شناورها در داخل و استفاده حداکثری از ناوگان ملی تحت پرچم ایران، از جمله استراتژی های کلیدی برای کاهش وابستگی و عبور از این دوره است.
در نهایت، صنعت دریایی و بنادری ایران نه در وضعیت ضعف، بلکه در وضعیت یک آزمون پیچیده قرار دارد؛ آزمونی از جنس هزینه، فناوری و سیاستگذاری. ظرفیت های داخلی و نیروی انسانی متخصص وجود دارد، اما هزینه این مقاومت و تاب آوری برای اقتصاد ملی چقدر خواهد بود؟
به نظر شما کدام یک از این راهکارها در بلندمدت تاثیر بیشتری در خنثی سازی تحریم ها خواهد داشت: تقویت ساخت داخل کشتی و تجهیزات یا گسترش تعاملات تجاری با کشورهای همسو و همسایه؟ دیدگاه خود را برای ما بنویسید.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد آبی