صمد حمزهئی در گفتوگو با «فانوس دریا» اظهار کرد: جزیره هرمز که بهعنوان نگین رنگین خلیج فارس شناخته میشود، بهدلیل روندهای مخرب انسانی در معرض یک فاجعه زیستمحیطی بیسابقه قرار گرفته است. به گفته او، فروپاشی اکولوژیک در این جزیره به معنای نابودی سیستمهای طبیعی آن است که میتواند طی سالهای نهچندان دور رخ دهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به مهمترین تهدیدات پیشروی هرمز تصریح کرد: انباشت زبالههای بهجا مانده از گردشگران و برداشت بیرویه خاکهای رنگارنگ، جدیترین تهدیدات محیط زیستی هستند. طبق آمار موجود، سالانه بیش از ۳۰۰ تن از این خاک ارزشمند از جزیره خارج میشود و در صورت ادامه این روند، تا سال ۱۴۱۰ حدود ۷۰ درصد از خاکهای نمکی و اخرایی شامل ترکیباتی مانند هماتیت، سیلیس و اکسیدهای تیتانیوم از بین خواهد رفت.
وی بحران فاضلاب را تهدید جدی دیگر دانست و افزود: سیستم فاضلاب هرمز در وضعیت بحرانی قرار دارد و روزانه حدود ۵ تن فاضلاب انسانی بدون تصفیه به آبهای پیرامونی جزیره وارد میشود. به گفته او، این آلودگیها در کنار تردد بیرویه شناورها، حیات آبسنگهای مرجانی را به نابودی میکشاند و در صورت تداوم شرایط، تا سال ۱۴۱۵ حدود ۹۰ درصد مرجانهای باقیمانده نابود خواهند شد.
حمزهئی با اشاره به تهدید جنگلهای حرای هرمز نیز گفت: جنگلهای حرا از آلودگیهای نفتی و افزایش شوری آب دریا بهشدت آسیب میبینند و پیشبینی میشود در صورت عدم اقدام فوری، تا سال ۱۴۲۰ حدود ۸۰ درصد این جنگلها از بین برود.
رئیس پژوهشگاه اقیانوسشناسی هرمزگان ادامه داد: منابع محدود آب زیرزمینی هرمز هم در حال شور شدن هستند و برداشت بیرویه باعث خواهد شد این منابع تا سال ۱۴۲۵ بهطور کامل از بین بروند.
این کارشناس دریایی درباره راهکارهای پیشنهادی برای نجات جزیره تأکید کرد: اجرای سیاستهای بازدارنده و اقدامات فوری نظیر ممنوعیت برداشت خاک با جریمههای سنگین، راهاندازی سیستم مکانیزه جمعآوری زباله، احداث تصفیهخانههای فاضلاب، ایجاد مناطق حفاظتشده دریایی و بهرهگیری از آبشیرینکنهای دوستدار محیط زیست باید در اولویت قرار گیرد. همچنین محدودیت ورود گردشگر به چند صد نفر در روز میتواند فشار بر محیط زیست هرمز را کاهش دهد.
وی با بیان اینکه در صورت عدم اجرای حداقل ۸۰ درصد این اقدامات تا سال ۱۴۰۵، جزیره وارد فاز غیرقابل بازگشت خواهد شد، گفت: ثبت جهانی ژئوپارک میتواند فرصتی حیاتی برای حفاظت از هرمز باشد، اما کافی نیست. یونسکو بودجه عملیاتی مستقیم ندارد و تنها در چارچوب قوانین بینالمللی میتواند نقش ایفا کند؛ بنابراین، این طرح باید همراه با مدیریت پایدار گردشگری و مشارکت جامعه محلی دنبال شود.
حمزهئی خاطرنشان کرد: شرط موفقیت در نجات هرمز، تعهد دولت به اجرای قوانین حفاظتی، مشارکت فعال مردم محلی و تأمین بودجه کافی است. به گفته او، در غیر این صورت، هرمز بهسرعت به یک جزیره مرده در خلیج فارس بدل خواهد شد.
رئیس پژوهشگاه اقیانوسشناسی هرمزگان در پایان با تأکید بر لزوم تشکیل «ستاد ملی نجات جزیره هرمز» افزود: این ستاد باید با بودجه اختصاصی و پروژههای مشخص در زمینه احیای اکوسیستم فعالیت کند تا فرصت باقیمانده برای نجات این میراث طبیعی از دست نرود.