به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بامداد جمعه ۲۳خردادماه، رژیم صهیونیستی با حمله‌ای تجاوزکارانه به خاک جمهوری اسلامی ایران، آغازگر جنگی مستقیم و تمام‌عیار شد؛ تجاوزی که با هدف قراردادن مناطق غیرنظامی، به جان باختن و مجروح‌شدن ده‌ها تن از هموطنان بی‌گناه‌مان انجامید. در این حملات، منازل مسکونی تخریب و خانواده‌های زیادی داغدار شدند؛ زن‌ها، کودکان و سالخوردگان قربانی جنایتی شدند که با سکوت مدعیان حقوق بشر همراه بود.
بررسی تجربیات تاریخی نشان می‌دهد که اقتصاد کشور‌ها در زمان جنگ به دلیل کاهش تولید، افزایش بیکاری، کمبود منابع، افزایش قیمت‌ها و فرار سرمایه دچار بحران مضاعف می‌شود. بااین‌حال، تجربه کشور‌هایی مثل اوکراین، سوریه یا حتی ایران در دهه۶۰ نشان داده که اگر مردم خود را جزئی از ستون اقتصاد بدانند، می‌توانند چرخ‌های تولید و توزیع را حتی در بدترین شرایط هم بچرخانند. در چنین شرایطی بیمه‌های ایران و سامان برای پوشش تبعات جنگ تحمیل‌شده به کشور پیش‌قدم شدند.
بسته حمایتی بیمه‌ها چه می‌گوید؟
شرکت بیمه سامان در نخستین واکنش رسمی به شرایط به‌وجودآمده، اعلام کرد که بخشی از استثنائات بیمه‌ای خود را در بیمه‌نامه‌های زندگی از نوع «عمر اندوخته‌دار» به‌صورت داوطلبانه و موقت غیرفعال کرده است. این اقدام که از منظر حقوقی و فنی اقدامی کم‌سابقه در صنعت بیمه کشور محسوب می‌شود، به معنای پوشش‌دهی خسارات ناشی از جنگ در قالب بیمه عمر است. براساس اطلاعیه این شرکت، بند۶ ماده۱۳ بیمه‌نامه‌های یادشده که در حالت عادی خطرات ناشی از جنگ را استثنا می‌کند، به حالت تعلیق درآمده است. بدین ترتیب، در صورتی که بیمه‌شدگان در اثر حوادث اخیر دچار فوت، ازکارافتادگی یا نیاز به درمان شوند، شرکت بیمه سامان متعهد به پرداخت کامل تعهدات خواهد بود؛ آن هم بدون اعمال استثنائات معمول. علاوه‌بر این، بیمه سامان اعلام کرده که در بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی منازل مسکونی که در بازه زمانی فعلی صادر شود، خطر جنگ نیز تحت پوشش قرار می‌گیرد؛ تصمیمی که بیش از آنکه یک اقدام فنی باشد، پیامی واضح از همدلی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی این شرکت در قبال مردم است.
شرکت بیمه ایران به عنوان تنها بیمه‌گر دولتی کشور، اعلام کرده که به منظور ایفای نقش ملی و تأمین آرامش مردم، آمادگی کامل دارد تا خطر جنگ را در بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی منازل مسکونی و بیمه بدنه خودروها تحت پوشش قرار دهد. بیمه ایران با اتکا به شبکه گسترده خود، کارشناسان فنی مجرب و توانگری مالی بالا، در حال طراحی و اجرای طرح‌هایی ویژه برای پوشش خسارات ناشی از جنگ است. به گفته روابط عمومی این شرکت، جزئیات کامل این طرح‌ها به‌زودی از طریق رسانه‌های رسمی منتشر خواهد شد. این شرکت با اشاره به سوابق حمایتی خود در بحران‌های گذشته، بار دیگر بر همراهی بی‌قید و شرط با ملت ایران در شرایط حساس تأکید کرده است.
پیام‌هایی برای اقتصاد در حال جنگ
در چنین شرایط حساسی که افکار عمومی ایران در شوک حادثه و داغ از دست‌دادگان فرو رفته است، برخی نهادهای مسئول و فعال، از جمله صنعت بیمه کشور، گام‌های قابل توجهی برای کاهش آلام مردم و جبران بخشی از خسارات برداشته‌اند. صرفاً یک تعهد قراردادی یا یک روال عادی بیمه‌گری نیست، بلکه پیامی است روشن از همدلی و درک موقعیت ملی از سوی نهادهای مالی کشور. در زمانی که حمله مستقیم به خاک ایران ابعاد انسانی و اقتصادی سنگینی به همراه داشته. این همراهی نه‌تنها از فشار روانی بر مردم می‌کاهد، بلکه می‌تواند الگویی برای سایر نهادها در ایفای نقش اجتماعی باشد. در شرایطی که آلام جنگ بر پیکر جامعه سنگینی می‌کند، چنین اقداماتی، یادآور این پیام هستند که صنعت بیمه، فقط در زمان آرامش با مردم نیست، بلکه در سخت‌ترین روزها هم در کنار ملت ایران می‌ایستد.
در ابتدای بحران‌های جنگی، بازار‌ها دچار تب می‌شوند؛ مردم به فروشگاه‌ها هجوم می‌برند، کالا‌ها را انبار می‌کنند و همین رفتار‌ها باعث افزایش قیمت، کمبود مصنوعی و اختلال در بازار می‌شود. این مسئله، بیشتر از هر چیز، ریشه در ترس دارد؛ ترسی که توسط شبکه‌های اجتماعی، شایعات و خاطرات تاریخی تشدید می‌شود. در این شرایط، آگاهی عمومی و خونسردی جمعی نقش تعیین‌کننده دارند. اگر خانواده‌ها با برنامه‌ریزی منطقی، مصرف منابع را تنظیم کنند و به جای انبارکردن، به اشتراک‌گذاری فکر کنند، می‌توانند به تعادل نسبی بازار کمک کنند. مسئولیت رسانه‌ها و دولت نیز در این مرحله حیاتی است؛ انتشار اطلاعات دقیق، پیشگیری از شایعات و اعتمادسازی با شفافیت می‌تواند از فروپاشی روانی بازار جلوگیری کند.
یکی از نقاط قوت اقتصاد در زمان جنگ، انعطاف‌پذیری کسب‌وکار‌های کوچک و خانگی است. آن‌ها نیاز به زنجیره تأمین پیچیده ندارند، با سرعت بیشتری خود را با شرایط وفق می‌دهند و در محیط‌های محدودتر، با نیروی انسانی کم، تولید می‌کنند. از تهیه نان محلی گرفته تا ساخت ماسک، بسته‌بندی دارو‌های گیاهی، تعمیر لوازم یا تولید محتوای دیجیتال، این مشاغل می‌توانند اقتصاد را زنده نگه دارند. به‌ویژه برای زنان، سالمندان و افراد ناتوان از خروج از خانه، این مشاغل فرصتی برای مشارکت اقتصادی، حفظ استقلال مالی و تقویت حس معنا در شرایط دشوار هستند. دولت‌ها می‌توانند با ارائه زیرساخت‌های دیجیتال ساده، خطوط ارتباطی امن و مشوق‌های مالی خرد، از این ظرفیت نهفته برای تقویت پایداری اقتصادی بهره‌برداری کنند.
یکی از اشتباهات خطرناک در شرایط بحران، خارج کردن پول از گردش است. وقتی مردم از ترس آینده، پول نقد را نگه می‌دارند یا در معاملات مشارکت نمی‌کنند، اقتصاد دچار رکود و مرگ تدریجی می‌شود. جریان پول مانند جریان خون است، اگر متوقف شود، اندام‌ها فلج می‌شوند. در این شرایط، استفاده از خدمات بانکی دیجیتال، پرداخت‌های خرد، تراکنش‌های محلی و اعتماد به سیستم‌های مالی درون‌محلی، اهمیت ویژه‌ای دارد. اگرچه برخی زیرساخت‌ها ممکن است در جنگ آسیب ببینند، اما تجربه کشور‌های درگیر نشان داده که شبکه‌های ساده مالی مانند کیف‌پول‌های موبایلی یا تراکنش‌های آفلاین می‌توانند راه‌حل مناسبی برای ادامه مبادله باشند.
اقتصاد آماده بازسازی پس از جنگ
حقیقت این است که جنگ تمام می‌شود، اما خرابی‌های آن اگر با برنامه‌ریزی مواجه نشود، باقی می‌ماند. بازسازی اقتصادی، فرایندی است که باید همزمان با بحران آغاز شود. کسب‌وکار‌هایی که اکنون بذر بقا را می‌کارند، فردا پایه‌های رشد خواهند بود. سرمایه‌گذاری در مهارت‌های دیجیتال، حفظ ارتباط با بازار‌های بیرونی و تلاش برای مستندسازی آسیب‌ها و ظرفیت‌ها، همه بخشی از نقشه راه بازسازی هستند. مردمی که در زمان جنگ فقط به نجات جان فکر می‌کنند، شاید زنده بمانند، اما مردمی که همزمان به اقتصاد نیز توجه دارند، آینده را نجات می‌دهند. بازسازی پس از جنگ، نه با سیمان و میلگرد، بلکه با امید، اعتماد و مشارکت اقتصادی آغاز می‌شود. در نهایت، کمک به اقتصاد در زمان جنگ، یعنی مقاومت در برابر فروپاشی روانی، مالی و اجتماعی. یعنی ماندن در میدان کار، حتی وقتی سلاحی در دست نداری. یعنی چرخاندن چرخ کسب‌وکار، حتی با حداقل امکانات. جنگ اقتصاد را تهدید می‌کند، اما خلاقیت، مشارکت و همبستگی مردمی می‌تواند آن را نجات دهد.
بازنشر فانوس دریا به نقل از اقتصاد سرآمد
